Ze werd vroeger gepest om haar huidskleur en kreeg onterecht een veel te laag schooladvies. Toch schopte Joyce Sylvester het tot burgemeester van Anna Paulowna en Naarden. Daarmee werd ze een boegbeeld voor velen: ze was de eerste zwarte vrouwelijke burgemeester van het land. Ze heeft een boek geschreven over haar leven. "Het leven is niet planbaar en je kunt niet van tevoren bedenken waar je terechtkomt, maar je kunt wel dromen. En dromen kunnen uitkomen", vertelt ze op NH Radio.
Joyce Sylvester heeft altijd moeten knokken om te komen waar ze wilde komen. Dat begon al als klein kind. Ze groeide op in de Amsterdamse Watergraafsmeer en zat - als een van de weinige kinderen van kleur - op een streng katholieke school.
Ze werd gepest en dat zorgde er mede voor dat ze een veel slechter schooladvies kreeg dan dat ze verdiende. "Maar gelukkig waren er ook mensen die het goede in mij zagen", vertelt ze. "Ik was het met mijn dramatische schooladvies echt niet eens en was er echt boos over. Op de de middelbare school zagen ze dat mijn cijfers op de lagere school elk jaar goed waren. Daar durfden ze het toch met mij te proberen. Daar ben ik altijd heel erg dankbaar voor geweest. Er zijn altijd mensen die het wel in je zien zitten en vertrouwen in je hebben. Dat heeft mij heel erg geholpen in het leven, omdat ik er vertrouwen door gehouden heb in mijn medeburgers en dus in de samenleving."
"Mensen verwonderden zich als ze mijn ouders zagen. Er werd ook aan hun huid gevoeld om te kijken of het geen schoensmeer was"
Het knokken en niet opgeven kreeg Joyce Sylvester met de paplepel ingegoten. Haar ouders kwamen aan het begin van de jaren zestig vanuit de toenmalige kolonie Suriname naar Nederland om te studeren en te werken. "Ze wilden niets liever dan meedoen in de samenleving. Maar ze werden wel geconfronteerd met mensen die naar ze keken als ze op straat liepen. Er werd ook aan hun huid gevoeld om te kijken of het geen schoensmeer was. Er waren ook veel mensen die discrimineerden, maar dat heeft ze nooit echt afgeschrikt."
Ook Sylvester maakte vanwege haar kleur en afkomst nare voorvallen mee. Een van de voorvallen die het meest indruk op haar maakte was op de voetbalvelden van de Surinaams-Amsterdamse voetbalclub Real Sranang, waar ze als kind veel kwam omdat haar vader er veel deed. "Mensen van de tegenstander gooiden daar bananen naar de gekleurde spelers en scholden ze uit voor apen. Ik weet nog dat we daarna naar huis reden en het doodstil was in de auto. Op een gegeven moment kijkt mijn vader in de achteruitkijkspiegel en zei: 'Toch is boos worden of radicaliseren niet de manier om hier mee om te gaan. We moeten samen kijken hoe we hier uit kunnen komen'. Onze ouders hebben ons altijd voorgehouden dat je je na zo'n voorval niet moet afsluiten voor de samenleving. Daar heb ik altijd veel wijsheid uit gehaald. Het heeft me heel veel geholpen. Ook toen ik later burgemeester was."
Zaadje geplant door Ed van Thijn
De droom om burgemeester te worden kreeg Sylvester vooral door de Amsterdamse burgemeester Ed van Thijn. Haar moeder was huismeester van de ambtswoning van de burgemeester, waardoor het gezin Sylvester daar ook heen verhuisde. "Toen ik jong was kwam ik daardoor vaak bij de burgemeester over de vloer. Als ik hoorde hoe Ed van Thijn sprak en als ik zag hoe hard hij zich inzette voor de samenleving, dacht ik: dat wil ik ook. Toen is het zaadje geplant. Ik noem hem ook mijn politieke vader. Ik was laatst nog bij hem. Hij is echt 'alive and kicking' en zat daar nog echt te stralen. Het is nog steeds een hele inspirerende man."
"Ik paste niet in zijn plaatje van hoe een burgemeester eruit hoorde te zien. Kennelijk hoorde een burgemeester geen kleurtje te hebben en vrouw te zijn"
Het zaadje van toen leverde Sylvester een lange politieke carrière op. Joyce Sylvester was een jaar waarnemend burgemeester van Anna Paulowna en vervolgens liefst zes jaar waarnemend burgemeester van Naarden. Toch moesten heel wat mensen een kleine vijftien jaar geleden nog wennen aan het feit dat hun burgemeester een zwarte vrouw was. "Er stond jaren geleden een meneer voor mijn neus in het chique oude stadhuis van Naarden. Ik stond daar in vol ornaat, met de ambtsketen om. De man vroeg verbaasd: 'Bent ú de burgemeester?'. Ik wist niet wat ik moest zeggen. Voordat ik mijn mond open kon doen, nam een van de bodes de man mee. Later kwam de man al hakkelend zijn excuses aanbieden. Ik paste niet in zijn plaatje van hoe een burgemeester eruit hoorde te zien. Die man heeft mij wel aan het denken gezet. Kennelijk hoorde een burgemeester geen kleurtje te hebben en vrouw te zijn."
Jaren later, toen de bewuste man al lang overleden was, kreeg Sylvester plots contact met de dochter van de man. "Ze had een interview met mij gezien en hoorde deze anekdote. Ze stuurde me een brief en vertelde dat ze haar vader in het verhaal herkende. Ze stuurde een foto mee, ik herkende hem meteen. Ze schreef dat haar vader altijd heel blij was dat ik zijn ogen heb geopend en heb geconfronteerd met zijn vooroordeel dat een burgemeester een lange witte man moet zijn."
Een boegbeeld
Joyce Sylvester werd als eerste zwarte vrouwelijke burgemeester een boegbeeld. Ze plaveide de weg voor anderen, maar toch zegt ze dat er nog veel werk te doen is. "Het openbaar bestuur moet nog veel meer een afspiegeling worden van de samenleving. Als we om ons heen kijken zien we niet alleen mannen en vrouwen of verschillende culturen, maar ook mensen met een beperking, mensen die niet uit de grote stad komen, mensen met een andere seksuele voorkeur. Noem maar op. Pas als ons openbaar bestuur een echte afspiegeling is van de samenleving, kunnen we ons er in herkennen en kunnen we meedoen. Ik heb nu nog steeds het gevoel dat de maatschappij gedragen wordt door maar een paar mensen. Heel veel mensen voelen zich niet gezien of zijn teleurgesteld."
Dat het voor mensen belangrijk is dat ze zich herkennen in de mensen die hun land besturen, ontdekte ze zelf toen ze waarnemend burgemeester van Anna Paulowna was en ze een naturalisatieceremonie had voor een driejarig jongetje. "Het was een donker jongetje, die niet precies doorhad wat er allemaal ging gebeuren. Hij vond het eng en had er overduidelijk geen zin in. Zijn ouders hadden hem een smoking aangetrokken, want het was toch een belangrijke dag. Dat jongetje kwam met betraande ogen binnen. Tot dat hij mij zag. Hij rende naar me toe en sprong meteen in mijn armen. Zijn angst was meteen weg, hij herkende zichzelf in mij. Later zag ik de foto. Die jongen kon zo mijn zoon zijn. Voor mij was het de bevestiging van wat ik al wist."
Joyce Sylvester hoopt met haar boek mensen te leren dat ze, van welk geslacht ze ook zijn, waar ze ook vandaan komen of welke seksuele voorkeur ze hebben, kunnen komen waar ze willen. Als ze er maar voor gaan. "Ik hoop dat ik mensen kan inspireren met mijn verhaal", besluit ze.
