Hilversum moet meer aandacht hebben voor het islamitisch begraven en de eeuwige grafrust. Juist omdat de moslimgemeenschap groeit en de behoefte om hier begraven te kunnen worden toeneemt, is het tijd om hier het gesprek over aan te gaan. Nu ontbreekt het er nog aan, stelt Ramazan Deniz, voorzitter van Stichting Milli Görüs Hilversum.
Hilversum kijkt momenteel erg naar hoe de gemeente er in 2040 uit moet zien en voort moet staan. Eerder deze maand werd er nog met Hilversummers over gesproken. Naast dat er een gebrek aan jongeren was, viel het Ramazan ook op dat er nauwelijks aandacht was voor inclusiviteit. Hij ziet nergens iets terug voor de groeiende moslimgemeenschap. Dat baart hem zorgen.
'Ondervertegewoordigd'
Met die lezing is de gemeente het oneens. Tijdens het ophalen van wensen en ideeën voor het toekomstplaatje is bijvoorbeeld met een breed samengestelde groep Hilversummers gekeken of de opbrengst inderdaad wel een goede afspiegeling is van de lokale samenleving. "Tijdens het participatieproces hebben we ontdekt dat er ‘ondervertegenwoordigde groepen’ waren. We hebben ons daarop extra ingespannen om meer inbreng uit die groepen op te halen", luidt de reactie uit het raadhuis.
Ramazan mist wel degelijk belangrijke onderwerpen. Eén van die zaken is de eeuwige grafrust voor moslims in Hilversum. In tegenstelling tot andere gemeenten in Nederland heeft Hilversum dat niet. Islamitisch begraven is hier al wel mogelijk. Dat kan op de Noorderbegraafplaats, maar dus niet voor eeuwig.
Goede balans
Volgens Ramazan moet Hilversum met het oog op de toekomst een goede balans weten te vinden voor alle gemeenschappen. Uit cijfers van het CBS blijkt dat Hilversum in 2021 zo’n 7.600 moslims telde. Dat komt neer op 8,3 procent van de lokale bevolking. In 2040 als Hilversum naar schatting op ongeveer 97.000 inwoners zou zitten, ligt dit percentage zeker op 9,5 procent. Dan gaat het over ruim 9.000 Hilversummers.
"Het is daarom van belang dat de gemeente hierop inspeelt en ook oog heeft voor de behoeften van deze gemeenschap", laat de Hilversummer weten.
"Wij zijn de brug. Als wij hier begraven worden dan hoeven onze kinderen daar niet eens over na te denken"
Hoewel de eerste generatie vooral in het thuisland begraven wil worden, is dat bij hun nazaten een stuk minder. Ramazan werkt zelf in de uitvaartbranche en verwijst naar een enquête van vijf jaar geleden onder 70.000 leden van een islamitische uitvaartverzekering. Daaruit blijkt dat 90 procent van de moslims tussen de 20 en 40 jaar in Nederland begraven wil worden. Bij mensen boven de 40 jaar is de wens om gerepatrieerd te worden groter.
Logisch
Dichtbij huis, de plek waar zij altijd gewoond hebben, de laatste rustplaats vinden en waar familie en vrienden makkelijk terecht kunnen is de duidelijke wens. "Ik voel me meer Hilversums dan Turks, dus dan is het ook logisch dat ik hier begraven wil worden", legt Ramazan uit.
En als zijn generatie dat wil dan is hij ervan overtuigd dat de jongere generatie dat al helemaal wil. "Wij zijn de brug. Als wij hier begraven worden dan hoeven onze kinderen daar niet eens over na te denken", vult de Hilversummer aan. "En als je er goed over nadenkt dan is hier begraven willen worden het toppunt van integratie."
Wethouder Scheepers: 'Wij gaan graag het gesprek aan'
Wethouder Arno Scheepers pakt de uitgestoken hand van de Hilversumse moslimgemeenschap met twee handen aan. In een reactie zegt hij het heel fijn te vinden dat zij Hilversum als hun thuis zien, waardoor zij steeds meer hier begraven willen worden. Samen met Anita van Loon, directeur Uitvaartstichting Hilversum, gaat hij graag het gesprek aan over meer islamitische grafvelden. "Wij vinden het heel belangrijk dat onze drie gemeentelijke begraafplaatsen er voor iedereen zijn. Dus: wees welkom. Wij gaan graag het gesprek hierover aan", aldus Scheepers.
Met Van Loon heeft hij al veel vaker gesproken over het toevoegen van grafvelden op de Noorderbegraafplaats en De Zuiderhof. Dat de behoefte vanuit de Hilversumse moslims groeit, heeft de wethouder zelf ook al waargenomen. Tijdens de coronapandemie, toen het niet mogelijk was om te gaan naar het land van herkomst, is die behoefte alleen maar toegenomen.
De optie van eeuwigdurende grafrust is er al in Hilversum. Sinds het een aantal jaar terug mogelijk is geworden, is de gemeente daar meteen mee aan de slag gegaan, merkt Scheepers op. Hij wijst bijvoorbeeld op de natuurgraven op de Bosdrift. "Wij geven al graven met eeuwige rust uit", zegt hij terwijl hij de kosten van zo'n graf opzoekt. Voor een eeuwigdurend graf plus onderhoudskosten vraagt Hilversum 9.835 euro.
In veel Nederlandse gemeenten is er geen eeuwige grafrust. Vaak kunnen de grafrechten voor tien of twintig jaar gekocht worden. Dat is afhankelijk van de begraafplaats. Na die periode worden de graven geruimd, tenzij er weer duizenden euro's betaald wordt. Ramazan zegt dat hij dat kan en wil betalen voor zijn ouders, maar dat wordt een financieel moeilijk verhaal voor zijn kinderen als zij voor de hele familie moeten gaan betalen.
Volgende generaties
Om meer ruimte te krijgen voor islamitisch begraven in Hilversum en eeuwigdurende grafrust te regelen, zodat ook de rekening niet bij de volgende generaties komt, hoopt de moslimgemeenschap tot een mooie oplossing te komen met de gemeente. Zij hopen dat binnen tien jaar voor elkaar te krijgen.
Daarbij wijzen zij erop dat Hilversum het spreekwoordelijke wiel niet zelf hoeft uit te vinden. In Nederland hebben diverse gemeenten de eeuwige grafrust al geregeld, zoals in Almere en Rotterdam.
