Zeearenden voelen zich thuis op de Dode Hond: "Het ideale overwinteringsgebied"

De Dode Hond is een stukje Noord-Holland in het Eemmeer. Het eiland valt onder Blaricum en is daarmee het meest oostelijke punt van onze provincie. De Dode Hond is woest en zo goed als ontoegankelijk.

Juist daarom voelen zeearenden zich er thuis: er is rust en met het ondiepe Eemmeer naast de deur zijn ze verzekerd van voldoende voedsel. Met Dick Jonkers van de Vogelwerkgroep 't Gooi en Omstreken bezoeken we het gebied. Al meer dan veertig jaar struint Dick door de polders om gegevens te verzamelen over de natuur hier en dat te gebruiken voor een betere bescherming van planten en dieren.

Tekst gaat verder na de video

Er rusten in deze tijd van het jaar duizenden eenden op de plas, naast zwanen, meerkoeten en ganzen. "Dit is het ideale overwinteringsgebied voor veel vogels", zegt Dick. "Het is hier ondiep dus veel dieren kunnen makkelijk bij hun voedsel: waterplanten en mosseltjes. Andere vogels foerageren op de weilanden in de buurt en kunnen rust vinden in de luwte van de oprit van de A27 naar de Stichtse Brug aan de ene kant en het eiland aan de andere kant. Dus bij westenwind en bij oostenwind zijn ze beschut."

Vogelgriep

Als we iets verder langs de kust lopen is goed te zien dat hier vroeger de Zuiderzee was; er liggen allemaal zeeschelpen. Tot 1932 had de zee hier vrij spel; het water was er zout. Dat is te zien aan de kokkeltjes en andere schelpen die hier nu nog liggen. Maar dat is al bijna een eeuw geleden en de zeeschelpen uit die tijd zijn inmiddels door de zon gebleekt. We komen om de paar meter een kadaver tegen van een dode eend of een dode gans. Het zijn bewijzen dat ook hier de vogelgriep slachtoffers maakt. "Met al die vogels hier dicht bij elkaar is dat natuurlijk een kwestie van tijd. Sommige komen ook verzwakt aan omdat ze er vanaf Siberië duizenden kilometers vliegen op hebben zitten."

Dick Jonkers is al decennia betrokken bij vogelbescherming en doet natuuronderzoek in dit gebied. Veel regio's kennen zo'n man die in weer en wind erop uit gaat om vogels te tellen, te inventariseren en al die gegevens wetenschappelijk verantwoord te verwerken. Daarnaast komt Dick soms heel concreet met voorstellen waar dieren van kunnen profiteren. Als moet je daar soms wel even op wachten.

Vanuit de vogelkijkhut die langs de kust is gebouwd, turen we met verrekijkers naar het meer. Af en toe richten we onze ogen op de Dode Hond in de hoop dat een zeearend is gaan vliegen. In de voorafgaande weken zijn we hier een paar keer geweest en alleen de eerste keer zagen we een zeearend. De andere keren genoten we van de wolken, de vogels en het water, maar liet de zeearend zich niet zien. Vandaag hebben we geluk als na een klein uur er ineens een groot beest boven het eiland zichtbaar is. "Ja, dat is een arend", bevestigt Dick.

Even later komen er nog twee zeearenden bij. "We hebben hier vermoedelijk vader en moeder en één van de twee jongen van afgelopen jaar in het vizier." Na een minuut of tien dalen de vogels snel achter elkaar af om ergens op de Dode Hond te landen.

Blij

De terugkeer van de zeearend in ons land is een bekroning van het werk van veel natuurbeschermers. "Ik word hier zo blij van", glundert Dick. "Het is geweldig dat Staatsbosbeheer bij het beheer van de Dode Hond zo veel doet voor de zeearend. Ook de Werkgroep Zeearend en Wageningen University zijn betrokken bij onderzoek naar het wel en wee van onze arenden."

Onderaan de Stichtse Brug is op initiatief van Dick een stelling aangebracht met daarop een tiental nesten voor huiszwaluwen. "Dat is weer een nieuw project. Hopelijk kunnen we huiszwaluwen verleiden om hier te gaan broeden. Ik heb dat in Spanje gezien, waar het een groot succes is. Stel je voor als het werkt, dan kunnen we alle bruggen volhangen met vogelnesten!"

Na zoveel jaren is Dick nog steeds bezig om natuur en cultuur met elkaar te verenigen. Spreeuwennestkasten op een golfbaan, oeverzwaluwen bij de steenfabriek en vooral het delen van kennis met andere natuurliefhebbers: Dick Jonkers is de man.