LOOSDRECHT - Na een 22 jaar durende strijd tegen kanker is drievoudig paralympisch kampioene en levensgenieter Bibian Mentel gisteren op 48-jarige leeftijd aan de ziekte overleden. Dat laat haar gezin weten op social media. NH Nieuws blikt terug op haar veelbewogen leven.
Wie Bibians leven met een sport zou vergelijken, komt al snel uit bij de door haar zo geliefde snowboardcross, de discipline waarop ze twee keer paralympisch goud won. De bochten en obstakels van de talloze parcoursen die ze bedwong, zouden symbool kunnen staan voor de medische mallemolen waar ze sinds 2000 in werd rondgeslingerd. Haar talloze tegenstanders voor de tumoren waar ze gedecideerd mee afrekende.
Het had niet veel gescheeld of Bibian, die zichzelf bovenal ‘moeder en echtgenote’ noemde, had Nederland vertegenwoordigd op de Olympische Spelen van 2002 in Salt Lake City. Als zesvoudig Nederlands kampioen snowboardcross krijgt ze in 1999 te maken met de eerste tegenslag: tijdens de voorbereidingen voor een wereldbekerwedstrijd in de Verenigde Staten scheurt de dan 27-jarige Loosdrechtse haar enkelbanden.
Na een razendsnelle revalidatie bindt ze haar snowboard weer onder, maakt het seizoen met een dikke enkel af en blijft goede resultaten boeken. Maar als het tijdens de voorbereidingen op het olympisch seizoen van 2001/2002 weer misgaat, wordt ze door haar fysiotherapeut doorverwezen naar het ziekenhuis.
Botkanker vlak voor de Spelen
Drie maanden later wordt de diagnose botkanker gesteld en verwijderen artsen een tumor uit haar scheenbeen. Bijgekomen van de operatie hervat ze haar trainingen en voorbereiding voor de Olympische Spelen in Salt Lake City. Als kort daarna blijkt dat de kanker nog steeds in haar lichaam huist, en zelfs is doorgedrongen tot haar botvlies, besluit ze haar onderbeen te laten amputeren.
"Ik ontmoette toevallig iemand die met beenprothese op een snowboard stond. Ik dacht: als hij het kan, kan ik het ook"
Dat het woord opgeven niet in het woordenboek van Bibian staat, wordt al snel duidelijk. De wonden van haar amputatie zijn nog amper genezen of ze staat alweer op een snowboard. In het begin doet het pijn, maar het boarden gaat haar wonderwel goed af. Opzienbarend, want zonder krukken kan ze op dat moment nog niet lopen.
Voorzien van een prothese doet ze een ruim een half jaar na haar operatie ‘gewoon’ weer mee aan het Nederlands Kampioenschap."Ik had toevallig iemand ontmoet die met beenprothese op een snowboard stond", zei ze daarover in november 2019 tegen NH Nieuws. "Ik dacht: als hij het kan, kan ik het ook."
Bibian vertelde twee jaar geleden tegen NH Nieuws uitgebreid over haar leven. Tekst gaat door onder de video.
Grootste successen
En ze bleek het te kunnen. Sterker nog: met een half been minder dan haar concurrenten eindigde ze voor de zevende keer op de hoogste trede van het podium. Het jaar erna wordt ze moeder, weer een jaar later pakt ze een zilveren plak op de halfpipe, al zal ze haar grootste successen pas in de jaren erna behalen.
Om die successen te kunnen boeken, moest ze wel flink lobbyen, maar ook dat lukt haar. In 2013 maakt het Internationaal Paralympisch Comité bekend dat de disciplines snowboardcross en halfpipe het daaropvolgende jaar in Sotsji aan het paralympisch programma worden toegevoegd. Mentel kwalificeert zich, wordt benoemd tot vlaggendrager van de Nederlandse afvaardiging en - hoe kan het ook anders - verovert de gouden plak op de snowboardcross.
Twee weken nadat ze in december 2014 is verkozen tot paralympisch sportvrouw van het jaar, krijgt ze opnieuw slecht nieuws. Voor de zoveelste keer is er een tumor gevonden, ditmaal in haar longen. Ze gaat weer onder behandeling, maar laat zich niet uit het veld, of beter gezegd, van de piste slaan: in februari doet ze ‘gewoon’ mee aan het WK van 2015 in Spanje en toont zich met twee gouden medailles opnieuw de sneeuwkoningin.
Weer kanker, weer een terugkeer
De behandelingen slaan aan, maar in 2016 keert de kanker opnieuw terug in haar lijf. Weer veert ze op en weet zichzelf te overtreffen: twee jaar later in het Zuid-Koreaanse Pyeongchang prolongeert ze haar titel en harkt ze terloops ook haar derde gouden paralympische medaille binnen, op de halfpipe. In oktober 2018 maakt ze bekend dat ze haar carrière als topsporter beëindigt.
Bibian en haar snowboard, ze zijn tot dan onlosmakelijk met elkaar verbonden. Haar geliefde sport geeft haar de kans om de wereld te laten zien wat ze kan. Dat haar sport haar letterlijk en figuurlijk tot grote hoogtes brengt. Maar veel belangrijker nog is de les die ze mensen leert: hoe groot je tegenslag ook is, vecht ervoor. Geef nooit op. Het is de boodschap die ze zelf meer en meer uitdraagt.
Nooit opgeven. Dat doet ze zelf ook niet, ondanks dat de alsmaar terugkerende kanker haar leven jaren blijft beheersen. Al met al wordt Bibian maar liefst vijftien keer door symptomen van de ziekte getroffen, met talloze bestralingen en operaties tot gevolg.
Echt haar leven beheersen laat ze de ziekte nooit. Ze kan het niet, ze wil het niet. "Ik vind het leven gewoon te leuk", glimlacht ze twee jaar geleden nog voor de camera van NH Nieuws. “Ik word er blij van als ik elke ochtend naast mijn man wakker word en zijn snoet voor het eerst zie. Of de kus die ik krijg van mijn zoon als hij naar school vertrekt. Of de telefoontjes van mijn dochters die ik krijg om samen te gaan lunchen. Het zijn juist de kleine dingen die er in het leven toe doen."
Overleven en doorzetten
Vlak nadat Bibian stopt met topsport, wordt er weer een tumor ontdekt. Deze keer in haar onderrug. Een zoveelste zware operatie volgt. De tumor wordt weggehaald, maar doordat tijdens de operatie enkele zenuwen beschadigd raken, wordt Bibian wakker met een halve dwarslaesie. Ze belandt in een rolstoel. Dat ziet ze nooit als een beperking. Sterker nog: wie denkt dat de rolstoel en haar halve dwarslaesie betekenen dat ze haar jaar eerder toegezegde deelname aan het tv-programma Dancing with the Stars moet afblazen, heeft het mis. Bibian doet ‘gewoon’ mee.
"We hebben al jaren geleden besloten dat we niet willen dat de kanker ons leven beheerst. Ik vind het leven te leuk"
De ene na de andere week danst Bibian de sterren van de hemel. Met danspartner Joost zweeft ze over de dansvloer. Het komt haar op bergen aan complimenten te staan. Bibians levensverhaal, maar vooral haar kracht en doorzettingsvermogen. Het wordt geroemd als een voorbeeld voor velen.
Er klinkt ook kritiek. Bibian krijgt tijdens haar deelname aan het dansprogramma haatreacties te verwerken. Men vindt het 'niet eerlijk' dat ze in een rolstoel meedoet en haar emotionele levensverhaal zou ervoor zorgen dat Bibian de stemmen krijgt, niet haar danskwaliteiten. Bibian schrikt van de reacties, maar zet zich eroverheen. "Het liefst wil ik al deze mensen een knuffel geven", reageert ze relativerend. "Ik hoop dat ik gewoon een goede ambassadeur kan zijn voor het rolstoeldansen en mensen kan laten zien dat jong, oud, beperkt of niet: je kan gewoon dansen."
Wedstrijd van haar leven
Bibian bereikt de finale, maar weet hem niet te winnen. Haar echte wedstrijd begint daarna pas, als blijkt dat ze wederom onder het mes moet om een ontdekte tumor. Deze keer om een tumor op haar rugwervel. Een tumor die nog tijdens haar deelname aan het dansprogramma wordt ontdekt. Ze laat zich er niet door uit de weg slaan. "We hebben al jaren geleden besloten dat we niet willen dat de kanker ons leven beheerst", zegt ze. De zware en risicovolle operatie verloopt goed. De lach keert al terug op haar gezicht als ze nog maar net wakker wordt van haar narcose. Doorzetten, dat is haar natuur. Een week later rolt ze met een nog grotere lach het ziekenhuis uit om met haar man te knuffelen en naar huis te rijden.
Een leven vol hoogtepunten, gouden medailles, maar ook met onmenselijk veel tegenslagen die haar echter nooit uit de weg konden slaan. Een wedstrijd tegen een slopende ziekte die ze zo vaak weet te winnen, maar na meer dan twintig jaar toch verliest.
