Je hoort ze boven de auto's uit. Ook de trein en zelfs een vliegtuig komen niet uit boven het getjilp van de vele vogels die Fort Uitermeer bij Weesp hebben gekozen als leefgebied. Boswachter Arjan Postma: "Ik kom hier wel eens voor de rust, heerlijk met zoveel vogels om je heen." Er hangen tientallen nestkasten die door de vrijwilligers goed in de gaten worden gehouden. Vogelvrijwilliger Marijke Overmars staat trots naast de nieuwste aanwinst: "Deze zwaluwentil staat er nu twee weken. Afwachten of de huiszwaluwen hem dit jaar al zullen gebruiken."
De zwaluwentil is een rond geval van ongeveer twee meter doorsnee met een puntdak waar aan de onderkant nesten voor huiszwaluwen zijn bevestigd. "Ze zijn perfect nagemaakt", ziet Marijke. "Het lijkt alsof ze door een zwaluw zelf van klei zijn gemaakt en die witte streepjes die er op geschilderd zijn bootsten vogelpoep na. Dan denken langsvliegende zwaluwen dat de nesten als eens zijn gebruikt en dat ze die kunnen vertrouwen."
Er is zelfs een geluidinstallatie aangebracht die werkt op zonne-energie. "Om het uur speelt die het geluid van broedse huiszwaluwen af zodat toevallig passerende zwaluwen worden gelokt." Alles voor de vogels hier.
Kraamkamer
Ondertussen is Arjan verdiept in de naastgelegen gracht die om het ronde fort heen loopt. "Dit is een geweldige plek voor vissen, zeg!" Hij loopt nog even naar de plek waar de slotgracht in verbinding staat met de vlakbij stromende Vecht. "Vissen leggen hun eitjes het liefst in water dat snel opwarmt. Daardoor groeien de eitjes sneller. En dit is de ideale kraamkamer."
In de Vecht zelf is het water door de diepte en door de golfslag van voorbij varende schepen soms nog wat koud. "Hier is het water niet zo diep en er zijn zones met veel waterplanten waar jonge visjes kunnen schuilen. Als ze groot genoeg zijn, zwemmen ze zo de Vecht op."
Opgeblazen
Het ronde fort van Uitermeer, met zijn schietgaten, was ooit onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en van de Stelling van Amsterdam. Het vestingwerk is al lang geleden verlaten. Om van de onderhoudskosten af te zijn, is geprobeerd het fort in de jaren '50 op te blazen, maar dat is slechts ten dele gelukt: er staat nu een prachtige ruïne.
Het terrein is begroeid geraakt met diverse soorten bomen. Ook staan er nog 'plofhuisjes'. Dat zijn kleine gebouwtjes war vroeger de munitie in werd opgeslagen. Die huisjes hebben dikke muren, maar een heel licht dak. Mocht er zich een exlosie voordoen dan werd de vernietigende kracht recht de lucht in gericht. Dat gevaar is nu geweken: in de loodsen zijn kleine bedrijfjes gevestigd. De sloepen van de roeivereniging uit Weesp worden er geschilderd zodat ze straks weer klaar liggen voor een nieuw seizoen.
Schedeltjes
Marijke neemt ons mee het fort in. We moeten een helm op tegen vallend gesteente. "Kijk, in die kist daarboven, daar broedt een kerkuil." Rondom de kast, en verderop in de dakloze gallerijen van het fort, vinden we diverse braakballen. "Uilen slikken hun prooi in één keer door. De botjes en het haar vinden we terug in de braakballen. " Arjan peutert een brakbal uit elkaar en we vinden snel twee kleine schedeltjes.
"Die met die oranje snijtanden aan de voorkant is van een knaagdier, van een woelmuis of zo. De andere heeft scherpe hoektandjes. Die is van een spitsmuisje. Dat is eigenlijk geen muis, maar eerder familie van de egel. Het is een roofdiertje dat jaagt op insecten en zo."
Fort Uitermeer is een beboste oase temidden van de open polders van de Vechtstreek. Het Naardermeer ligt vlakbij en daarom weten heel veel vogels deze plek te vinden. Dankzij het werk van de Stichting Uiteraard Uitermeer en haar vrijwilligers heeft Noord-Holland er een prachtige natuurparel bij.
Bekijk alle verhalen en afleveringen op onze themapagina Natuurlijk Noord-Holland.
Opmerkingen, tips of vragen? Stuur verslaggever Stephan Roest een berichtje via natuurlijknoordholland@nhmedia.nl
