Wethouders Barbara Boudewijnse van Gooise Meren en Mirjam Havinga van Eemnes blijken nog te moeten werken aan hun basisvaardigheden als lezen en schrijven. Het lukte ze vanmiddag niet om te ontsnappen uit de 'escapecaravan' voor het gemeentehuis. Dat bleek wel de bedoeling: de mobiele escaperoom is namelijk ingericht met moeilijk uitvoerbare opdrachten om te ervaren hoe het is als je weinig taalvaardigheden of digitale kennis hebt.
Om onder andere laaggeletterdheid meer op de kaart te zetten en om te ervaren hoe het voelt als je te weinig basisvaardigheden hebt, staat er een 'escapecaravan' voor het gemeentehuis in Bussum.
De bedoeling is, zoals bij elke escaperoom, om zo snel mogelijk ontsnappen. En dat blijkt voor de bestuurders allesbehalve een makkelijke klus. De opdrachten in de caravan zijn zo gemaakt dat je kunt ervaren hoe het is om moeite te hebben met lezen. Laaggeletterdheid is in 't Gooi een groot probleem: in Hilversum begrijpt één op de zeven mensen de Nederlandse taal niet goed.
Dat weet je toch wel?
Ondertussen wordt de druk in de caravan, waar Boudewijnse en Havinga in zitten, verder opgevoerd: terwijl ze sommige zaken niet snappen, geeft de spelleider ook onbegrijpelijke hints en roept hij af en toe: "Maar dat weet je toch wel?"
Uiteindelijk lukt het de twee niet om op tijd uit de caravan te komen.
"Met meer basisvaardigheden zie je mensen veel gelukkiger worden, omdat nu hun wereld veel groter is"
In de caravan krijg je dus een indruk hoe moeilijk het kan zijn om mee te komen in de maatschappij als teksten onbegrijpelijk voor je zijn en als je je onder druk gezet voelt. Havinga geef toe dat er 'irritaties' waren en dat sommige teksten lastig zo waren, dat ze ze maar oversloeg.
Precies wat een laaggeletterd persoon zou doen. Boudewijnse zegt op haar beurt zich niet te schamen voor hun prestatie, net zoals iemand die daadwerkelijk hulp nodig heeft zich daar niet voor hoeft te schamen.
Problemen stapelen zich op
Het is deze week de Week van Lezen en Schrijven. De week vraagt aandacht voor de groeiende groep mensen die daar last van heeft. Willemijn Rijper, adviseur van de stichting Lezen en Schrijven in 't Gooi, bevestigt dat door het gebrek aan basisvaardigheden mensen in een vicieuze cirkel kunnen belanden: financiële en gezondheidsproblemen kunnen zich gaan opstapelen.
Je kunt sneller werkloos raken en sneller ziek worden als gevolg van laaggeletterdheid. "Met meer basisvaardigheden zie je mensen veel gelukkiger worden, omdat hun dan wereld veel groter is", zegt Rijper.
Taboe doorbreken
Door het taboe, wat er nog steeds ligt op laaggeletterdheid, is er ook nog best vaak onbegrip. Dankzij de escapecaravan is er dan ook aandacht voor een deel van de oplossing. Via buurthuizen, vrijwilligers en de bibliotheek, zijn er allerlei trainingen te volgen om kennis bij te spijkeren.
"Mensen kunnen zonder al teveel vaardigheden alsnog een heel eind meekomen", volgens Hetty Kulik, projectleider Taal bij de regio Gooi en Vechtstreek. Ze hebben vaak zichzelf allerlei trucjes aangeleerd, maar als dat trucje dan is uitgewerkt of er vindt een grote verandering plaats, komt de realiteit hard binnen dat ze eigenlijk laaggeletterd zijn.
Herkennen, bespreekbaar maken, aanpakken
Als mensen in de regio hun lees-, schrijf-, en digitale vaardigheden willen verbeteren, kunnen zij onder andere bij Kulik aankloppen voor hulp. En dat is ook wat de wethouders zeggen: "Schaam je niet, vraag om hulp en verzin geen smoesjes of trucjes meer om je gebrek aan kennis te verbergen."
Volgens Rijper is met de ontsnapping uit de caravan in elk geval de aanzet gegeven tot drie stappen tegen laaggeletterdheid: herkennen, bespreekbaar maken en aanpakken.
