V.l.n.r: Wouter Schutte, Arnold van der Weide en Jan van de Heuvel - Foto: Ed Snel
Je zou denken dat na 80 jaar alle verhalen uit de Tweede
Wereldoorlog wel verteld zijn. Maar sommige zijn vergeten of nooit
opgeschreven. Voor journalist Wouter Schutte begon zo’n verhaal toen hij in de
haven van Bolsward aanliep tegen een gedenkplaat waarop gesproken wordt over 500
geëvacueerde kinderen uit Weesp in de hongerwinter van ’44 – ’45. Het raakte zijn
onderzoekershart en hij ging op zoek naar de geschiedenis. Deed onderzoek,
spoorde mensen op die meer wisten en bracht stukje bij beetje het verhaal boven
tafel. Twee jaar duurden zijn naspeuringen.
Vandaag vertelde Schutte zijn verhaal in het thema-café van
de bibliotheek in Huizen. En hij deed dat samen met twee nauw betrokkenen: de
Naarder Jan van den Heuvel, die in het voorjaar van 1945 zelf vanuit de haven
van Huizen werd ingescheept voor de tocht naar het Friese Bolsward. En Anton
van der Weide, zoon van Auke die betrokken was bij de evacuatie-vaarten en zelf
een boek schreef.
In de laatste strenge winter van de oorlog was Nederland ten zuiden van de
grote rivieren al bevrijd, maar vooral in de randstad leden mensen honger bij
gebrek aan zowat alles.
Die schippers waren echt begaan met die kinderen uit de randstad, hoor
Vanuit Friesland, waar nog wel voedsel en grondstoffen
waren, werd een beurtvaart opgezet om de randstad te helpen. Vanuit Bolsward
gebeurde dat met “De Vrouw Tjitsche” en zusterschip “De Vijf Gebroeders”.
Schipper Catrinus Eekhof en zijn kompanen bedachten dat ze op de terugtocht ook
kinderen konden meenemen.
Met hulp van de Rooms Katholieke kerken werd een
evacuatieprogramma opgezet, met instemming van de bezetter. Maar niet alles was
goed geregeld en de regels werden hier en daar gelaten voor wat ze waren.
500 Kinderen werden zo naar het Friese land gevaren, onder primitieve en soms
ruige weersomstandigheden zoals Jan van den Heuvel zich nog goed herinnert.
De kinderen werden per 30-40 overgevaren en zaten of lagen op stro in de laadruimte
De evacués kwamen niet alleen uit Weesp, maar ook uit Naarden,
Huizen en andere plaatsen in de buurt. Zij vonden een veilig onderkomen bij gastgezinnen
en hadden in elk geval genoeg te eten. Velen keerden uiteindelijk terug naar
huis, maar sommigen hadden hun ouders verloren en bleven als wees in Friesland
achter.
Een stuk geschiedenis als een spannend, maar ook tragisch en
sinister verhaal dat tijdens de lezing van Wouter Schutte voelbaar werd; in
gesprek met de twee gasten ontstond een genuanceerd beeld van de onderneming.
Maar ook van de risico’s die schipper Eekhof en zijn bemanningsleden namen. En
de bizarre situaties die een oorlog met zich meebrengt.
Schutte heeft een macht aan documentatiemateriaal verzameld
en gaat de laatste losse eindjes nog aan elkaar knopen. En daarna - hebben we in de wandelgangen horen fluisteren - volgt er misschien nog een podcast.....
NH Gooi Zaterdag - Gooise kinderen tijdens Hongerwinter geëvacueerd naar Bolsward
- Zaterdag 03 mei
Wouter Schutte
Tijdens de Hongerwinter van 1944-45 zijn grote groepen kinderen uit Weesp en het Gooi per zeilschip naar Bolsward geëvacueerd. En daarna in Friesland bij boeren ondergebracht om aan te sterken.Onze onderzoeksjournalist Wouter Schutte deed meer dan een jaar onderzoek naar de oorsprong van de evacuaties.
