Bibi werd zonder dat haar echte moeder het wist ter adoptie afgestaan: "Verschrikkelijk"

Eerder deze week werd bekend dat Nederland per direct alle adopties uit het buitenland opschort. Dat gebeurde na snoeiharde conclusies van het onderzoek van de commissie-Joustra. Daarin staat dat de overheid jarenlang niet heeft opgelet bij adoptieprocedures, met alle gevolgen van dien. 

De Muiderbergse Bibi Hasenaar komt oorspronkelijk uit Bangladesh en werd als 4-jarig meisje geadopteerd. De adoptiestop volgt voor haar op een jarenlange persoonlijke strijd. Ze vocht al langer voor een permanente adoptiestop, nadat ze erachter kwam dat haar biologische ouders haar niet vrijwillig afstonden als adoptiebaby.

"Een paar jaar geleden kwam ik er via via achter dat er wat mis was met mijn adoptie. Ik kreeg een krant uit Bangladesh onder ogen met het nieuws dat er zes kinderen waren vermist. Ik stond daar ook op als vermist kind. Dat deed mijn wenkbrauwen wel fronsen", vertelt ze op NH Radio. 

Zelf had Bibi weleens het vermoeden dat haar adoptie niet klopte. "Die vermoedens ben ik eigenlijk nooit verder gaan onderzoeken, ik ben er nooit in gaan spitten. Maar toen ik die foto zag in de krant, met mijzelf als vermist kind, toen gingen wel alle alarmbellen rinkelen. Dit is vreemd, dacht ik."

Toch geloofde ze het verhaal pas nadat ze zelf verder onderzoek deed. "Ik ben niet iemand die goedgelovig is en ik dacht: dit moet wel eerst verder onderzocht worden. Toen ben ik zelf verder gaan graven en werd er onderzoek gedaan. Dat onderzoek toonde aan dat het helaas allemaal waar is."

Valse voorwendselen

Het verhaal van Bibi's adoptie is schrijnend. Ze ontdekte dat haar moeder haar onder valse voorwendselen heeft afgestaan. "Er bleek destijds een man van Terres des Hommes te zijn die in het dorp waar ik vandaan kom ouders aan het benaderen was. Dat dorp stelde niet heel veel voor trouwens, dat was meer een soort kamp. De man vroeg ouders of het ze wat leek dat hun kinderen naar een soort tehuis gingen, waar ze goed verzorgd werden en onderwijs kregen."

"Als ze vijftien of zestien zouden zijn, zouden de ouders een volwaardig kind terugkrijgen dat de kost kon verdienen. De ouders mochten hun kinderen wel elk weekend opzoeken en in vakanties zouden we naar huis mogen. Dat aanbod kreeg mijn moeder ook en ze besloot het te doen", vertelt Bibi.

Van een tehuis met goede zorg en onderwijs was geen sprake en ook bezoekjes van ouders zaten er niet in. "Mijn moeder is drie keer in het tehuis geweest, maar mij kreeg ze nooit te zien. Waarschijnlijk omdat ik te jong was. Toen ze de tweede keer kwam, werd ze eigenlijk al tegengehouden en mocht ze niet naar binnen."

"De derde keer kreeg ze een foto onder ogen waarop te zien was dat wij eigenlijk al op Schiphol zaten. Dat is het laatste beeld dat ze van ons heeft gezien. Ze kreeg te horen dat het ook geen zin had om ons te zoeken. Ze kreeg te horen dat wij een nieuw leven zouden krijgen."

Bibi's moeder zag haar kinderen nooit meer terug, maar ook Bibi zag haar moeder nooit meer. "Ik kwam pas een paar jaar geleden achter dit verhaal, maar mijn moeder is nu al twaalf of dertien jaar geleden overleden. Dat vind ik wel heel erg jammer, dat ik haar nooit meer heb gezien."

Klokkenluiders

Bibi's moeder heeft het er, zo blijkt nu, nooit bij laten zitten. Toen ze doorkreeg wat er met haar kinderen was gebeurd, trok ze meteen aan de bel. "Ze heeft vrij lang geprocedeerd, zo blijkt", vertelt Bibi.

"Daarom is mijn zaak ook vrij goed bewijsbaar, omdat er gewoon veel documenten van zijn. Op heel veel dingen staat haar naam. Ook op documenten van klokkenluiders die destijds al aan de bel hebben getrokken. Mijn moeder heeft het uiteindelijk nooit af kunnen maken, het was tevergeefs. Ik heb dat werk nu overgenomen. Ik vind dat ook mijn morele plicht als haar dochter."

Bibi werd na een paar dagen herenigd met haar broer. "Mijn eerste adoptieouders vonden het ontzettend schrijnend en trokken aan de bel. Ze vonden dat dit zo niet kon. Ik werd toen met mijn broer herenigd, maar ik kwam wel bij een gezin terecht dat eigenlijk niet op mij had gerekend en er niet zo op zat te wachten. Ik heb me daarom altijd een beetje het buitenbeentje gevoeld."

Het voelt voor Bibi wrang dat ze altijd heeft gevoeld dat ze geen liefde had van een moeder, terwijl dat eigenlijk wel zo was en haar moeder naar haar zocht. "Dat is echt heel wrang, dat ik mijn moeder daar nooit voor heb kunnen bedanken."

Rechtszaak en rapport

Bibi zet het levenswerk van haar moeder voort en heeft een rechtszaak aangespannen om de onderste steen over haar adoptie boven te krijgen. Twee jaar geleden klaagde ze de Nederlandse staat, Wereldkinderen en Terres des Hommes aan.

"Het is echt heel schrijnend. Ik ken geen enkel adoptiekind uit Bangladesh dat vrijwillig is afgestaan", zegt ze. Natuurlijk heeft niet iedereen zijn of haar familie kunnen opsporen, maar diegene die dat wel hebben gedaan weten dat ze niet vrijwillig zijn afgestaan."

Het rapport van de commissie-Joustra, dat hard oordeelt over de handelswijze rondom adopties, voelt voor Bibi als een enorme steun in de rug. "Dit is de erkenning waar ik altijd naar gezocht heb", vertelt ze.

"Ik heb zelf ook aan het onderzoek meegewerkt en ben ook gehoord door de commissie. Mijn adoptieverhaal is, ook door het werk van mijn moeder, heel erg bewijsbaar en daar hebben ze veel aan gehad. Vooraf was ik wel erg kritisch over de commissie omdat ik dacht: ze worden door de regering betaald, ze zullen daarom vast niet hard oordelen over diezelfde regering. Dat bleek dus niet zo te zijn. Heel veel geadopteerden zijn erg blij met dit rapport. Het geeft ons heel veel antwoorden, erkenning en steun."

Bibi's adoptie was jarenlang van grote invloed op haar en zorgde ervoor dat ze geen onbezonnen jeugd had. "Ik voelde me een ongewenst kind, dat afgestaan was. Daar heb ik last van gehad. Ik wist niet dat juist aan de andere kant van de wereld mijn echte moeder mij juist aan het zoeken was. Ik kwam in Nederland ook niet in een liefdevol gezin terecht."

Wat Bibi ook steekt is dat ze bij aankomst in Nederland van haar broer gescheiden werd. "Het is sowieso natuurlijk al een heel avontuur. Eerst kom je in een tehuis terecht, waar je drie weken lang honger hebt. Daarna ga je op een vlucht naar Nederland. Onderweg ben ik flink vastgebonden, omdat ik kennelijk te veel liep of bewoog", vertelt ze.

"Als je aankomt in Nederland vertrouw je eigenlijk niemand, behalve je broer. Daar word je dan van gescheiden. Hij ging naar een ander gezin. Op Schiphol kregen de adoptiegezinnen wel te horen dat we familie waren, maar dat mensen in Bangladesh zogezegd niet veel waarde zouden hechten aan familiebanden. Dat is natuurlijk helemaal niet waar. De eerste tijd in Nederland heb ik veel lopen huilen. Ik wilde natuurlijk naar mijn broer terug."

Het rapport zorgt ervoor dat alle buitenlandse adopties voorlopig worden opgeschort. Minister Sander Dekker van Rechtsbescherming heeft aangekondigd alle aanbevelingen uit het rapport over te nemen en onder meer met een landelijk expertisecentrum voor adoptiezaken te komen.

Voor Bibi is dat nog niet genoeg. "Het steekt me dat er wordt gezegd dat er tot eind jaren negentig sprake zou zijn van dit soort adopties, maar het is nog steeds aan de orde van de dag dat adoptiezaken niet kloppen. Ik vind adoptie hoe dan ook het walgelijkste wat er is. Het is gewoon pure mensenhandel. Wat geeft mensen het recht om uit een land waar je niets te zoeken hebt, kinderen vandaan te halen of te kopen en te pretenderen dat je ze een betere toekomst geeft?"

"Als je zo'n groot hart hebt, ga je toch naar het land van herkomst om daar te helpen, daar een tehuis te bouwen en daar kinderen een beter leven te geven. Het is nu gewoon handel. Er wordt tussen de 15.000 en 20.000 euro voor een kind betaald. Er worden nog steeds kinderen geroofd in bepaalde landen. Zolang de vraag er is, zal er aanbod moeten zijn.

Schade

Voor Bibi heeft niemand het recht om uit het buitenland kinderen te kopen. "Hier in Nederland zitten de tehuizen ook vol. Door kinderen uit het buitenland te halen, verleg je het probleem alleen maar. Waarom zou je een kind uit z'n land of cultuur halen, zonder dat je weet wat voor schade je zo'n kind toebrengt. Mijn moeder is dus gewoon beroofd van twee kinderen. Zij heeft daarna geen leven meer gehad, ze heeft twee kinderen verloren."

Bibi hoopt dat de adopties uit het buitenland daarom niet alleen voorlopig, maar ook voorgoed worden opgeschort. "Mensen in Nederland hebben nu vaak het idee dat ze kinderen en ouders in het buitenland helpen. Dat is gewoon niet zo", zegt ze.

Je maakt het leven alleen maar erger. Het is echt niet zo dat in Bangladesh allemaal verwaarloosde kinderen zijn die aan lager wal raken omdat ouders niet voor ze kunnen zorgen. De kinderen worden daar door de gemeenschap opgevangen. Ik heb hier een groot huis, zij hebben dat misschien niet. Maar ik denk dat zij misschien wel gelukkiger zijn."