Grootste winnaar verkiezingen Gooise Meren aan de kant gezet, coalitie wil met elkaar verder

De klus van informateur Peter Rehwinkel (voormalig burgemeester van Naarden) zit erop. Op verzoek van GDP maakte hij een verkennend rondje langs het politieke veld in Gooise Meren met als doel te kijken welke combinatie van partijen de beste is om een nieuwe coalitie te vormen.

Hecht en stevig

Juist omdat GDP de grote winnaar is van de verkiezingen (van vier naar zeven zetels) leek een plek in het college zeer waarschijnlijk. De grootse partij is vaak als eerste aan zet in het proces naar een nieuw college. Maar Rehwinkel trekt de conclusie dat er in politiek Gooise Meren geen draagvlak is voor een 'hecht en stevig college' waar de lokale partij deel van uitmaakt.

Naar de mening van de informateur is de beste mogelijkheid verdergaan met de huidige coalitie. Dat betekent dat D66, VVD, Hart voor Bussum, Naarden, Muiden en Muiderberg en GroenLinks nu aan zet zijn om te kijken of ze met elkaar doorgaan tot en met maart 2026. 

Van taart naar bittere pil

De zoete overwinningstaart van 17 maart smaakt nu als een bittere pil bij GDP, al blijft de partij zich constructief opstellen als er toch een uitnodiging komt om aan te schuiven aan de formatietafel. Bij de lokale partij houden ze rekening met wat ze in de politiek  'voortschrijdend inzicht' noemen. 

"VVD en D66 dragen beide de D van democratie in hun naam. Wij kunnen ons niet voorstellen dat ruim 20 procent van de kiezers en de grootste partij na de verkiezingen genegeerd worden. Wij wachten rustig af wanneer wij alsnog bij de formatie kunnen aanschuiven", luidt de eerste reactie. 

Tekst gaat hieronder verder

Volgens informateur Rehwinkel zijn de inhoudelijke verschillen tussen GDP en de andere partijen te groot. Daar denkt lijsttrekker en fractievoorzitter Jelmer Kruyt genuanceerder over. Er zijn zeker andere ideeën maar wat hem betreft, ligt het 'programmatisch allemaal niet mijlenver weg'. "We zouden een eind moeten komen", geeft de GDP-voorman aan.

Luis in de pels

Dat de partij (voorlopig) is uitgesloten, zou te maken hebben met 'andere sentimenten'. Dan doelt Kruyt op de manier waarop het GDP oppositie heeft gevoerd. De partij is naar zijn zeggen een luis in de pels geweest, wat hoort bij het 'natuurlijke evenwicht tussen coalitie en oppositie'.

Toch speelt de houding van de GDP mee in de keuze om niet met hun in collegezee te gaan. Harde woorden en snel met moties van treurnis of afkeuring komen, is wat D66 geen stevig fundament om een samenwerking aan te gaan. "GDP heeft zich gemanifesteerd als partij die het conflict opzocht. Wij zijn toch meer van het constructieve", meldt D66-fractievoorzitter Jacqueline Sweerts aan NH Nieuws. 

Maar ook op inhoud lijkt samenwerking met de nieuwe grootste partij van Gooise Meren niet logisch. Vertrouwen hebben en betrouwbaar zijn, zijn belangrijke kernwaarden voor die stabiele, constructieve en ambitieuze samenwerking. Wat dat betreft weet D66 wat het aan de VVD, Hart van BNM en GroenLinks heeft. De afgelopen vier jaar hebben zij de coalitie gevormd en stond het algemeen belang ook altijd voorop, merkt Sweerts nog op. 

Maar één partij

Daar komt volgens de fractievoorzitter bij dat de kiezer de coalitie op 16 maart beloond heeft voor de afgelopen periode. De vier collegepartijen hebben gezamenlijk één zetel meer dan in 2018: negentien van de 31 zetels. Dat is een nog iets bredere en sterkere coalitie.

"GDP heeft 20,6 procent van de stemmen gekregen. Dat is maar één partij. Zo'n 80 procent van de kiezers heeft dus iets anders gestemd. De coalitie heeft 58 procent van de stemmen gekregen. Het college heeft gewonnen, in zetelwinst. Daarmee hebben we ook het vertrouwen van de kiezer gekregen. Deze coalitie doet recht aan de verkiezingsuitslag."

Tekst gaat hieronder verder

Vanavond gaat de fractie van D66 vergaderen over het vervolgproces. Wanneer de onderhandelingsgesprekken starten is nog onduidelijk. Wel is klip-en-klaar dat de Democraten in eerste instantie verder willen met de drie huidige coalitiepartners.

Nieuwe werkelijkheid

Volgens Sweerts is het absoluut niet zo dat de vier zomaar eventjes op dezelfde lijn verdergaan. "De wereld ziet er heel anders uit dan vier jaar geleden. Toen kenden we geen corona, oorlog en opvang van Oekraïners. Er is een nieuwe werkelijkheid", legt zij uit.

Tevens is het belangrijk dat ook de andere vier partijen gehoord worden. Ook met GDP komt er zeker nog een gesprek. Juist omdat het geluid van deze lokale partij is beloond door de kiezer met zeven zetels is het van belang om met elkaar te praten, aldus Sweerts.

Omgang

Naast het vormen van een nieuwe coalitie is er ook werk aan de winkel als het gaat om de onderlinge verhoudingen. Tijdens de gesprekken is dat aspect naar boven gekomen, laat Rehwinkel weten. "Het zou goed zijn als in de komende raadsperiode een fundamenteel gesprek wordt gevoerd over de bestuurscultuur, met name in de omgang binnen de raad én het college, en de betrokkenheid van inwoners bij het beleid van Gooise Meren",luidt het advies van de informateur. Die raad neemt de raad ter harte.