Aanjager van Muider 'kruitfabriekmonument' dat weg moet teleurgesteld: "Was geen gesprek te voeren met tegenstanders"

"Erg jammer, want er viel ook niet over te praten", vertelt Guus Kroon tegen NH. Kroon is zeker vijf jaar bezig geweest met het stichten van het monument.

De ontploffingen van de Muider kruitfabriek hebben door de eeuwen heen veel gevolgen gehad voor de stad Muiden, de slachtoffers verdienden een plek om herdacht te worden in de nieuwbouwwijk die ondertussen is verrezen op het terrein van de fabriek. 

Het kwam dan ook erg goed uit dat er, bij het klaarmaken van het terrein voor de bouw, een stuk smalspoor werd gevonden. "Het moest zo zijn. Dat stuk smalspoor heeft een directe relatie met de zwaarste explosie van de fabriek en bovenal op zo'n honderd meter er vandaan werd gevonden", vertelt Guus.

Tegenstand heel erg jammer

De zwaarste ontploffing van de fabriek vond in januari 1947 plaats op het smalspoor toen mijnopruimers bezig waren met het ontmantelen van Tweede Wereldoorlog-granaten. Waarschijnlijk viel er een granaat bij het doorgeven en het laden van een lorrie, met een grote ontploffing tot gevolg. Zeventien fabrieksmedewerkers kwamen om het leven, onder wie drie Muiders.

Dat het smalspoor onderdeel moest zijn van het monument, was voor Kroon dan ook geen twijfel. Hoe het er nu stond, vond hij zelf zeer geslaagd.

Dat er toch tegenstand klinkt, vindt hij vooral heel erg jammer. "Ja, je kunt een vergelijking maken met het monument op Westerbork, maar er zijn heel veel monumenten met smalspoor door het hele land, voor allerlei bedrijven. Het is een stuk spoor, dat is wat het is. Daar kan ik niks aan veranderen", vertelt hij. "Er stond bovendien een bordje met uitleg naast het monument, waarmee je elke verwarring die er zou kunnen zijn al wegneemt."

Enkele tegenstanders

In eerste instantie hadden slechts enkele bewoners bezwaar tegen het monument. Ze kwamen een jaar geleden net in de wijk wonen, zagen het monument en kaartten hun gevoel aan bij projectontwikkelaar KNSF Vastgoed, de bouwer van de wijk.

Guus kreeg van hun gevoelens te horen en nam contact op. "Ik heb ze proberen uit te leggen wat de gedachte achter het monument is, wat er gebeurd is op het kruitfabriekterrein en dat het monument helemaal niets te maken heeft met de oorlog of jodenvervolging", somt Guus op. "Maar het haalde niets uit. Ze waren zo emotioneel en niet te vermurwen. Dat monument moest weg. Later hebben we nog een paar keer met elkaar gepraat, maar zonder succes."

Het groepje tegenstander groeide later tot een stuk of tien mensen.

Tekst gaat door onder de foto.

De betrokken Muider vindt het jammer dat het monument weg moet omdat slechts enkele er aanstoot aan hebben. Daar komt nog eens bij dat hij het gevoel krijgt dat mensen vinden dat hij respectloos is naar de slachtoffers van de Holocaust.

"Dat raakt mij diep", verzucht hij. "Mensen die mij een beetje kennen weten dat ik erg begaan ben met de Tweede Wereldoorlog en, zeker in Muiden, diegene ben die het verhaal van de oorlog het meest blijft vertellen. Dat zoiets gezegd wordt, doet mij echt pijn."

Aangepast monument

Op de plek van het bestaande monument moet volgend voorjaar een ander monument komen. Hoe dat er uit gaat zien, weet Guus niet. Hij is er ook niet meer bij betrokken, dat hoeft voor hem niet. "Als mensen niet openstaan voor mijn argumenten, dan hoef ik ook niet mee te denken over iets nieuws", aldus Guus. "Er gaat vast een kunstenaar een monument ontwerpen. Dat wordt dan iets kunstzinnigs dat geen relatie heeft met de ontploffing. Dat heeft mijn monument wel."

Het enige wat Guus nog een beetje gerust stelt is dat er wel een monument blijft voor de slachtoffers van de ontploffingen. "Dat verdienen de slachtoffers."

Daarnaast hoopt hij dat het stuk smalspoor van het monument niet in de prullenbak verdwijnt. "Dat is een van de laatste tastbare herinneringen aan de kruitfabriek en de ontploffingen. Dat moet echt behouden blijven."