Oorlogsverzamelaar Robin (23) blaast herdenking Hilversumse Oktoberrazzia nieuw leven in

In de vroege ochtend van 23 oktober 1944 wordt Hilversum opgeschrikt door sirenes en geschreeuw van Duitse soldaten. Overal hangen er posters met felle rode teksten in het Duits en Nederlands. De oproep: alle mannen van 17 tot 50 jaar moeten zich verzamelen op het Sportpark Hilversum. Ze worden gedwongen om mee te werken aan de Duitse oorlogseconomie; de zogenoemde Arbeitseinsatz. Het gaat de geschiedenisboeken in als de Oktoberrazzia.

Sommige mannen duiken onder, maar worden later alsnog opgepakt. Anderen komen vrijwillig op de oproep af. In korte tijd komen ruim 3500 Hilversumse mannen naar het Sportpark. Het staat er zwart van de mensen. Ze worden na een medische keuring via Kamp Amersfoort naar verschillende plekken in (voornamelijk) Duitsland vervoert om dwangarbeid te verrichten. "Over het algemeen moesten ze spitwerkzaamheden uitvoeren. Je moest graven, tankstellingen bouwen of bunkers bouwen. Dat was met gevaar voor eigen leven, want die plekken werden continu gebombardeerd door geallieerde vliegtuigen", vertelt Robin.

De impact op Hilversum is enorm. "Ruim vijf procent van de Hilversumse bevolking is opeens weg. Het economische hart is vrijwel volledig weggeslagen." 

Ook op de mannen zelf is de impact van hun dwangarbeid groot. "Veel mensen hadden verschrikkelijke dingen gezien en hadden jaren nodig om te herstellen", schetst Robin. "Toen was PTSS nog geen ding, maar je kan je voorstellen dat veel mannen zoiets hebben opgelopen."

Herdenking nieuw leven inblazen

Het is 23 oktober tachtig jaar geleden dat deze gruwelijke Oktoberrazzia in Hilversum plaatsvond, maar een herdenking stond niet op de agenda. De laatste keer dat het werd herdacht was vijf jaar geleden, dat was eenmalig. Maar er is nog steeds interesse in deze zwarte bladzijde van de Hilversumse geschiedenis. "Veel mensen in Hilversum hebben een vader of opa die het heeft meegemaakt. We krijgen veel vragen over of we er informatie over hebben."

Dus besluit Robin zelf een herdenking te organiseren. Samen met militair historica Merle Lammers had hij al eerder de stichting Hilversum in de Oorlog opgericht. Vanuit die stichting kunnen ze samen werk maken van een serieuze herdenking. En deze herdenking gaat er komen. 

De jonge oorlogsverzamelaar

De geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog in Hilversum en omstreken ligt Robin aan het hart. Al jaren verzamelt hij alles wat met ermee te maken heeft. Zo heeft hij ook een paar historische artefacten die te maken hebben met de Hilversumse Oktoberrazzia, waaronder een originele oproepposter. 

"Ik verzamel nu al tien jaar voorwerpen uit de Tweede Wereldoorlog, maar begon zeven jaar geleden mij te focussen op Hilversum. Het is namelijk een hele ingrijpende oorlogshistorie. Dat komt door het grote aantal Duitsers dat hier zat, waaronder de Wehrmachtsleiding dat hier in het gemeentehuis zat. Maar ook omdat we een hele foute NSB-burgemeester hadden, die in zijn ogen heel effectief de Joodse bevolking de dood injoeg", zegt de jonge verzamelaar. "Hilversum schiet er landelijk gezien bovenuit."