Eigen foto auteur
HILVERSUM - Diep verscholen in de uitgestrekte heidevelden van Het Gooi liggen stille getuigen van een ver verleden: grafheuvels die dateren uit de late steentijd en bronstijd. Deze eeuwenoude begraafplaatsen bieden een uniek inzicht in de rituelen en het dagelijks leven van de prehistorische bewoners van deze regio.
De grafheuvels in Het Gooi zijn voornamelijk aangelegd tussen 1800 en 1200 voor Christus, een periode die archeologen aanduiden als de Bronstijd. Ze werden gebruikt voor het begraven van overledenen, vaak in urnen.
Deze zijn kenmerkend voor de zogeheten 'Hilversumcultuur'. Deze cultuur wordt gekenmerkt door tonvormige urnen met versieringen van vinger- en nagelindrukken, gecombineerd met touwafdrukken.
Belangrijke vindplaatsen
Eén van de meest prominente locaties is de Westerheide bij Hilversum, waar archeologen een groot urnenveld hebben blootgelegd. Dit wordt beschouwd als een van de grootste van Nederland.
Andere significante vindplaatsen zijn de zogenoemde 'Zeven Bergjes' op de Zuiderheide en de Hoorneboegse Heide, waar - naast grafheuvels - ook prehistorische raatakkers zijn ontdekt. Raatakkers zijn kleine, nagenoeg vierkante akkertjes die in de prehistorie werden gebruikt voor de landbouw.
Archeologisch onderzoek
Het systematische onderzoek naar deze grafheuvels begon in de 19e eeuw met de Hilversumse notaris Albertus Perk. Hij ontdekte van 1835 tot 1840 diverse vondsten. In 1851 vervolgde L.J.F. Janssen, conservator bij het Rijksmuseum van Oudheden, het onderzoek. Zo kwamen er steeds meer opgravingen aan het licht.
In de 20e eeuw volgden verdere onderzoeken, waaronder die van A.E. Remouchamps circa 1925 bij de Zeven Bergjes. Meer recentelijk, in 2012, werd op de Hoorneboegse Heide een veldtoets uitgevoerd om de aanwezigheid van raatakkers en de impact van heidebeheer op het landschap te onderzoeken.
Bescherming en behoud
Veel van deze grafheuvels zijn inmiddels wettelijk beschermd als archeologisch monument. Dit betekent dat ze behouden blijven voor toekomstig onderzoek en educatie. Terreinbeheerders zoals het Goois Natuurreservaat werken nauw samen met archeologen om deze locaties te onderhouden en toegankelijk te maken voor het publiek, zonder de kwetsbare structuren te beschadigen.
De grafheuvels op de Gooise heidevelden zijn meer dan slechts verhogingen in het landschap; ze zijn tastbare herinneringen aan de mensen die duizenden jaren geleden dit gebied bewoonden. Dankzij zorgvuldig archeologisch onderzoek en actieve bescherming blijven deze monumenten behouden, zodat ook toekomstige generaties kunnen leren over het rijke prehistorische verleden van Het Gooi.
