Boer en regering stonden nog wel eens lijnrecht tegenover elkaar.
GOOI - De provincie en de agrarische sector slaan de handen ineen voor stikstofaanpak en natuurherstel. De overeenkomst is bijzonder, want voorheen stonden de twee partijen nog wel eens lijnrecht tegenover elkaar. Ook voor boeren in het Gooi is dit een relevante ontwikkeling.
De provincie Noord-Holland, LTO Noord, het Hollands Agrarisch Jongeren Kontakt (HAJK) en Biologisch Noord-Holland (Bio NH) tekenden afgelopen maandag de gezamenlijke overeenkomst. Daarin staat dat uiterlijk in 2035 een gegarandeerde generieke stikstofreductie van 30% moet worden gerealiseerd.
Dat moet gebeuren met 'maatregelen die relatief snel en goedkoop te nemen zijn' en 'ondernemers de ruimte bieden om hun eigen keuzes te maken', staat te lezen in het persbericht van de provincie Noord-Holland. Er zullen vanaf nu meer realistische regels worden opgelegd en de nodige vergunningen worden verstrekt om stikstof te reduceren.
Arnoud van Daatselaar is kritisch. De initiatiefnemer van de boeren noemt het plan 'idealistisch'. De grootschalige paardenboer in het Gooi (hij runt een pensionstal met 120 paardeneigenaren) organiseerde eerder een boerenbijeenkomst in Eemnes. Toen merkte hij een sterke behoefte aan actie.
"Om het half jaar komt er een nieuw plan. Deze aanpak moet zich dus nog maar gaan uitwijzen - er zijn zoveel van die plannen geweest."
Kloof overbruggen
Op de bijeenkomst van Van Daatselaar in Eemnes kwam 300 man af. Tachtig procent boer, twintig procent beleidsmaker. "Die gesprekken gingen vooral over 'de natuur een stem geven'." Dat vond niet iedere aanwezige boer even leuk. Het ging er volgens Van Daatselaar af en toe best hard aan toe.
"Maar schouder aan schouder moet je toch tot een compromis komen. Zo zit ik een beetje in de wedstrijd."
Van Daatselaar merkt dus ook wat van de enorme kloof tussen de twee partijen, die overbrugd moet worden. "Het is net een huwelijk wat je hebt, maar dan met de maatschappij. Je probeert iets op te bouwen; dan kan je elkaar nog elke dag tegenkomen."
Alles moet, niks mag
"We moeten weer met elkaar komen tot oplossingen, in plaats van dat er vanuit een ivoren toren dingen worden bedacht die niet werken", zegt Nico Verduin in de uitzending van Zaagmans in de Avond woensdag. Verduin is initiatiefnemer van de overeenkomst.
Jelle Beemsterboer, gedupeerde van provincie Noord-Holland: "Heel Nederland zit klem. De agrarische sector krijgt geen vergunningen meer, woningbouw en industrie bij natuurgebieden is onmogelijk, eigenlijk loopt sinds de uitspraak van de Raad van State afgelopen december de hele vergunningverlening vast."
Het probleem in het kort: boeren moesten van alles om hun emissies te reduceren, maar ze mochten daarbij feitelijk niks. Nu moet er toch echt iets gaan gebeuren.
"Heel Nederland zit klem."
Een nieuw polderen
Volgens Verduin was het keerpunt aangebroken om dit akkoord te sluiten. "De urgentie was zonder meer hoog, maar je hebt ook bestuurlijke ruimte nodig." Die kwam er nu. "De regering heeft in het huidige regeerprogramma iets geschreven over emissiesturing."
Emissiesturing is het toverwoord gebleken. De betekenis? "Wat je als boer kan sturen om minder uitstoot van ammoniak te hebben", licht Verduin toe. "Nu kunnen boeren sturen op dat waar ze wel verantwoordelijkheid voor kunnen nemen. Daarmee is echt een impasse doorbroken en dat werd tijd ook. Het is gewoon vervelend als iedereen naar je wijst, terwijl je je niet kan bewegen."
Kernpunt van de overeenkomst is: ervoor zorgen dat beleid en praktijk met elkaar blijft praten. "Een nieuwe vorm van polderen." Beter voor de boeren en beter voor de natuur, concludeert Verduin tevreden.
Complexe opgave
De stikstofaanpak is al een complexe opgave voor veel boeren. Maar de uitspraak van de Raad van State heeft de zaken alleen maar bemoeilijkt, beargumenteert Beemsterboer. Vooral de melkveehouderij heeft nu behoefte aan een duidelijke vergunningsverlening.
Met name jonge boeren hadden zin in de afspraken, blijkt uit de radio-uitzending: "Perspectief is een groot woord, maar ik zie wel dat we gezamenlijk bereid zijn dezelfde kant op te gaan kijken."
'Wij gaan beginnen!'
Beemsterboer denkt dat het heel goed zou zijn als iedereen zich afvraagt wat zij zelf kunnen doen. "Wij in de Noord-Hollandse veehouderij gaan aan de slag om een emissiereductie van 30 procent te realiseren. Dat is een forse stap en er moet nog heel wat gebeuren, maar het is heel wat beter dan niks."
Volgens Beemsterboer duurt het nog minstens een jaar voordat boeren en bestuurders kunnen reflecteren op de overeenkomst. "Maar wij zetten een eerste stap. Wij gaan beginnen!"
Luister hier naar de uitzending van Zaagmans in de Avond.
