Dood op een bankje in Bussum: herdenking Arnoud op zijn 'camping Fort Werk'

Als onderdeel van de voormalige Nieuwe Hollandse Waterlinie is Fort Werk lV in Bussum inmiddels strak gerestaureerd. Een van de drijvende krachten daarbij is Nanny Blank geweest. Zij heeft met hulp van heel veel vrijwilligers, mensen die hun weg terug naar de maatschappij moesten vinden, de boel opgeknapt.

Ups en downs

Een van de vele markante figuren die in de recente geschiedenis van het fort de revue is gepasseerd, was Arnoud. Een man die goede en slechte momenten in zijn leven heeft gekend en altijd een beetje mysterieus is gebleven. Zijn grootste uitdagingen bleken zijn alcoholisme en zijn schizofrenie, een ongelukkige combinatie.

"Toch is het hem gelukt om in 2003 zijn alcoholisme te overwinnen", vertelt Ronald Hof, voormalig directeur van de stichting Herstelling Gooi en Vechtstreek. Hij kende Arnoud van dichtbij en ook voor hem is het nog een raadsel hoe hij van de drank is af gekomen. Uiteindelijk leidde Arnoud de laatste twintig jaar zelfs best een regelmatig leven.

Maar er moest wel behoorlijk wat water onder de brug door voor het zover was. Wendy Drijfhout, zus van Arnoud, vertelt dat ze haar broer al dertig jaar niet heeft gezien. In die tijd zijn er haar wel wat negatieve verhalen ter ore gekomen over haar broer. Het is voor Wendy en de familie dan ook een opluchting, en ook wel wat emotioneel, om erachter te komen dat het de laatste jaren van zijn leven eigenlijk erg goed ging met Arnoud.

Boswachter

Arnoud is destijds rechtstreeks via de sociale dienst binnengekomen, legt Hof uit. Het fort waar de restauratie aan de gang was had een soort meester-gezel-situatie. Mensen met een wat moeilijkere achtergrond konden onder toeziend oog met eigen handen de herstelwerkzaamheden uitvoeren en zagen daardoor resultaat van hun inspanningen. In veel gevallen hielp het hen terug de maatschappij in.

Nadat Arnoud werk was aangeboden in de Bussumse plantsoenen, bleek hij daarvoor niet geschikt. Zijn schizofrenie zat hem in de weg en het werk was té afwisselend voor hem. Maar werken in de natuur wilde hij wel graag. "Eigenlijk wilde hij altijd al boswachter worden", vertelt zijn zus Wendy. Dus toen hij aan de slag kon in de oase van rust in het fort, was dat een schot in de roos.

Arnoud hoefde niet meer op vakantie, zei hij. Het Bussumse bastion was zijn camping. Hij sliep er nog net niet, maar hij was er dagelijks van 's morgens vroeg tot 's avonds laat te vinden tussen het groen wat hij bijhield. In een van de voormalige kazematten was zijn werkplek ingericht.

Op het moment dat fortenredder Nanny Blank hem lachend benaderde op het terrein, wist Arnoud niet hoe hij daar mee om moest gaan. "Man, ik ben zo schizofreen als de pest, dus als mensen naar me lachen, denk ik dat ze boos op me zijn", zei hij zelf daarover. Nanny sprak op dat moment met hem af dat als zij naar hem lacht, het altijd goed bedoeld is. Dat vond Arnoud een goede afspraak.

Als ex-alcoholist woonde de tuinman van het fort boven een café. Een niet al te handige combinatie. Daarom is Arnoud toen geholpen om aan een nieuwe woning te komen en klom hij steeds een stukje verder op de ladder. Het ging steeds beter met hem.

Geen Einstein

En het fort zelf bleek ook onderdeel van zijn 'redding'. Honderden kilometers gras heeft hij er volgens Hof gemaaid. Hij vindt overigens dat voor mensen zoals Arnoud de combinatie van werken en 'praten' goed werkt. "Je hoeft er geen Einstein voor te zijn, maar sommige beleidsambtenaren vinden het wel heel lastig", zegt Hof over het feit dat veel meer mensen met mentale uitdagingen op deze manier geholpen zouden kunnen worden.

Voor Wendy en de familie van Arnoud is het een opluchting dat hij toch goed terecht is gekomen. Ze wisten niets van hem. Dus de verhalen die nu loskomen brengen wat emotie teweeg. Tegelijkertijd vindt de familie het fijn dat hij op een mooi plekje, in de Bussumse natuur, gestorven is.

Hoezo anders?

Het bleek uiteindelijk een hartstilstand die op zijn eigen verjaardag een einde maakte aan zijn leven. Hof stipt aan dat met het overlijden van Arnoud ook een tijdperk is afgesloten: de restauratie is klaar en nu is het een kwestie van 'bijhouden'.

Maar wie het groen van het fort nu gaat onderhouden, is nog niet duidelijk. Misschien weer iemand die net even 'anders' is. Maar Hof vraagt zich hardop af: "Wie was er nou anders? Was hij dat of waren wij dat?"