De Huizense Annelied van Dijk was ooit de eerste vrouwelijke kunstsmid van Nederland. Tegenwoordig zijn er meer, maar het blijft een mannenberoep. Ook zijn er weinig smeden die kunnen zeggen dat ze al vijfde generatie zijn. Het prille begin voor Annelied was in de smederij van haar vader.
In de hoek staan zakken ouderwetse steenkool opgestapeld om de smidse mee aan te steken. Constructietekeningen in krijt sieren de afzuigkappen, met af en toe een wat schunniger afbeelding tussendoor. "Hier krijgen ook leerlingen les", legt een lachende Annelied van Dijk uit. De afbeelding was haar nog ontgaan.
Vrouw met de hamer
In haar smederij op de botterwerf van Huizen vertelt de smeedster, die zichzelf liever smid noemt, dat haar betovergrootvader al met de smeedhamer sloeg. Haar opa en uiteindelijk haar vader volgden in het vak. Annelied zelf had nog niet zoveel belangstelling, maar ze was 'wel handig' en kon bijvoorbeeld dingen 'afbramen' in de smederij van haar vader.
Maar de wijde wereld lonkte en ze trok het luchtruim in als stewardess. Na wat jaren de wereld te zijn overgevlogen, ging ze in Indonesië wonen, waar ze een handel in teakhouten meubels opzette. Samen met haar toenmalige partner exporteerde zij de meubels naar Nederland. Toen die relatie op de klippen liep, volgde zij de meubels en kwam ze terug naar Nederland.
Tekst gaat door onder de video.
Een grote behoefte aan verandering deed de vrouw in Amsterdam belanden. "Ik had behoefte aan een switch. Ik wilde 'gekke mensen' ontmoeten", legt ze haar keuze voor de hoofdstad uit. Met een drang naar vertier, gecombineerd met haar ervaring als stewardess, kwam zij bij restaurateur Joop Braakhekke terecht. Het was ook in die periode dat Annelied haar eerste eigen tafel maakte.
In haar appartement in Amsterdam had zij een tafel nodig. Bij Joop had ze best wat tijd over en in de smederij van haar vader begon zij in haar vrije tijd een onderstel te lassen. Een houten tafelblad maakte het af en Annelied was trots op het resultaat. Toen dit begon rond te zingen, kwam eerst een tante, maar later ook gasten van het restaurant bij haar aankloppen voor een nieuwe tafel.
"Mijn vader was bang dat ik in een soort Oost-Duitse kogelstootster zou veranderen"
Het was midden in de nacht dat de toen nog toekomstige vrouwelijke smid wakker schrok van haar eigen 'eureka-moment'. Dit smaakte naar meer en ze wilde nu echt het vak van smid gaan leren, in plaats van alleen zaken aan elkaar lassen. Annelied wilde creëren.
Pa van Dijk was in eerste instantie niet enthousiast. Dochterlief had nog niet heel veel blijk gegeven van doorzettingsvermogen dus hij was wat sceptisch. En ook over het fysieke aspect twijfelde hij.
"Mijn vader was bang dat ik in een soort Oost-Duitse kogelstootster zou veranderen", zegt Annelied. Toen hij zag hoe fanatiek ze was en hoe serieus ze het meende, steunde hij zijn dochter aan alle kanten.
Vrouwelijk ijzer
Op het moment dat de kersverse smid haar arm brak, ging ze voor een aantal jaar uit de roulatie. Smeden kon niet meer, workshops geven wel. En het toeval, of niet, wilde dat pa net met pensioen was gegaan. Dus Annelied deed de workshops in haar eigen smederij, die zij inmiddels in Huizen gevonden had. En pa deed het fysieke werk als iets voorgedaan moest worden.
De eigen smederij vond Annelied samen met het Smeedgilde. Die zocht een ruimte en een smid voor de workshops. Nog steeds kunnen mensen er terecht om te leren smeden. Het gaat dan wel om kunst, niet om technische zaken. Annelied merkt ook dat ze meer en meer haar vrouwelijke kant kwijt kan in het kunstzinnig smeden.
"IJzer is vrouwelijk", vertelt ze over de combinatie tussen het zachte en vrouwelijke enerzijds en het harde van ijzer anderzijds. Dit komt dan ook steeds meer tot uiting in haar eigen kunst. Een harnas dat bij de ingang staat geëtaleerd, heeft duidelijk vrouwelijke rondingen.
Luidkeels zingen
De gesmede kunst van Annelied is in opdracht gemaakt of zij creëert voor zichzelf. In het eerste geval krijgt zij wel een ontwerp aangeleverd, maar mag zij meestal toch meedenken over de definitieve vormgeving. "Welke vind jij zelf het mooist?", is een vraag die klanten nog wel kunnen stellen. Ook mocht de smid meehelpen met het design van de award die de winnaar van het programma Project Rembrandt binnenkort krijgt uitgereikt.
De bijna autodidactische smid heeft niet in de gaten dat ze, terwijl ze de smidse aansteekt, keihard aan het zingen is. Buiten de smederij doet zij dit voor de lol en zingt ze solo klassieke stukken. Maar in de smederij is het, omdat ze het leukste vak van de wereld heeft: "Laat mij maar lekker mijn dingetje doen!"
