LAREN - Veel Noord-Hollandse dorpen kijken er elke zomer rijkhalzend naar uit: de kermis. Een week lang feesten met vrienden en dat er ook echt kermisattracties staan, dat doet er vaak niet eens meer toe. Het is een traditie die we in 't Gooi helemaal niet meer kennen. En dat heeft een reden: "Die losbandigheid vonden we in 't Gooi maar niets", vertelt de Larense historicus en kermisliefhebber Karel Loeff.
Vooropgesteld: 't Gooi heeft wel echte feestkermissen, vergelijkbaar met de overbekende kermis van Volendam. De kermistraditie is in Laren en Blaricum nog altijd springlevend. Elk jaar wordt er rond de kermis een hele feestweek gehouden. Optredens voor de deur van de kroegen en meters bier, het kan niet op. Elk jaar trekken de kermissen weer duizenden bezoekers. Niet alleen uit Laren en Blaricum zelf, maar ook uit de andere Gooise plaatsen.
Verder dan de feestkermissen van Laren en Blaricum gaat de kermistraditie in 't Gooi niet. Natuurlijk hebben ook andere Gooise plaatsen een kermis met attracties, maar een hele feestweek er omheen kennen we eigenlijk verder niet. Of, althans, niet meer.
Tot aan het eind van de negentiende eeuw waren er wel degelijk feestkermissen in 't Gooi. Elke plaats had er wel één: Huizen, Naarden, Bussum, Hilversum en meer. Allemaal hadden ze een feestweek met een kermis. "Vaak zag je dat er zulke kermissen werden gehouden rond jaarmarkten of, zoals bijvoorbeeld in Hilversum, rond de veemarkt. Daar was het elk jaar groot feest. Het hoorde er gewoon bij", vertelt Loeff. "Maar aan het eind van de negentiende eeuw verdwenen deze kermissen snel."
"In Hilversum bijvoorbeeld vonden ze het allemaal maar niks dat drinkgelach"
Steeds meer Gooise kermissen verdwenen
Dat de kermissen snel verdwenen heeft vooral te maken met het geloof. "Dat Laren en Blaricum nog altijd een kermis hebben, komt vooral omdat de meeste mensen er katholiek zijn en vroeger waren. Zo'n feestje als een kermis heeft katholieke wortels. Uitbundigheid hoort daar op sommige momenten bij. Dat zie je met carnaval ook. Dat de andere plaatsen geen kermissen meer hebben, heeft daar net zo goed mee te maken. Huizen, Naarden en Bussum waren overwegend protestants. Daar hoort zulke uitbundigheid niet bij. Je gedraagt je netjes en ordentelijk en loopt niet buiten de lijntjes, zo is de gedachte."
Het is de reden dat aan het eind van de negentiende eeuw veel Gooise kermissen verdwenen, vertelt Loeff. "Er was destijds steeds meer weerstand tegen met als gevolg dat veel kermissen ophielden met bestaan. In Hilversum bijvoorbeeld vonden ze het allemaal maar niks dat drinkgelach en vreesden ze ook dat het te veel effect zou hebben op de arbeiders. Ook daar verdween de kermis dus."
Laren en Blaricum houden vol
Waar de andere kermissen zijn verdwenen, houden Laren en Blaricum tot op de dag van vandaag vol. Al is het wel zo dat een echte feestweek er dit jaar vanwege het coronavirus niet in zit. Blaricum heeft besloten de kermisweek helemaal af te gelasten, Laren had afgelopen week toch nog wel wat kermisattracties staan. "We vonden het onwijs zonde als we helemaal niets konden doen dit jaar, dus stonden er verspreid door Laren toch wat attracties", vertelt Loeff. "Daar waren we al mee bezig totdat we hoorden dat kleinschalige evenementen toch weer mochten. Een echte kermisweek opzetten binnen een week gingen we helaas niet redden."
Toch hopen zowel de Larense als de Blaricumse kermis er volgend jaar weer te staan. "Dan wordt het echt weer groot feest."
Om de kermis traditie ook voor toekomstige generaties te behouden, wil erfgoeddeskundige Karel Loeff dat de kermiscultuur wordt toegevoegd aan de lijst van immaterieel erfgoed. Lees hier verder.
