Nils M. verdwijnt als het aan het Openbaar Ministerie ligt voor acht jaar in de gevangenis. Hij wordt er onder meer van verdacht de 'Lentetuin' van Vincent van Gogh uit Singer Laren te hebben gestolen. Zelf ontkent M. alle betrokkenheid bij de diefstal. "Ik ben er niet bij geweest niks, ik weet het niet", aldus M. aan het begin van de rechtszaak.
Tijdens de zitting liet M. zich voor het eerst uit over de zaak, hiervoor beriep hij zich steeds op zijn zwijgrecht. "Ik ben nog nooit in een van de musea geweest", sprak hij stellig. De rechter wees hem op het feit dat op de lijst van de gestolen Van Gogh dna is aangetroffen van M. Daarop had M. geen duidelijke verklaring.
"Het gaat om een zeer uitgebreid politieonderzoek", benadrukte de rechter. In totaal wordt M. verdacht van vier strafbare feiten. Buiten de diefstal van twee verschillende kunstwerken wordt hij ook verdacht van wapen- en drugsbezit. Beiden aangetroffen tijdens zijn arrestatie. "Het gaat om ongeveer 10.404 MDMA-pillen", aldus de rechter.
De kunstroof dateert alweer van anderhalf jaar geleden. Van Gogh's 'Lentetuin, de pastorietuin te Nuenen in het voorjaar' uit 1884 werd midden in de nacht van de muur gestolen uit museum Singer Laren. Het kunstwerk was in bruikleen vanuit Het Groninger Museum en is verzekerd voor 2,5 miljoen euro.
De kunstroof in Laren blijkt na de arrestatie van verdachte Nils M. niet het enige waar hij van verdacht wordt. Hij zou ook het schilderij 'Twee lachende jongens' van Frans Hals hebben geroofd uit het Leerdamse museum Hofje van Mevrouw Aerden. Geschatte waarde: zo'n 16 miljoen euro en al tweemaal eerder gestolen geweest. Beiden kunstwerken zijn nog spoorloos.
Vanuit het onderzoek zijn er meerdere bewijzen die naar Nils M. leiden. Naast het aantonen van dna-sporen van M. op de lijst van de gestolen Van Gogh, is er ook dna aangetroffen op spanbanden die gebruikt zijn bij de andere kunstroof in Leerdam. Waarschijnlijk werden die gebruikt om het kunstwerk over een muur te hijsen.
Ook die sporen matchen met die van M. en waren volgens de officier van justitie de doorbraak in de zaak. Beide kunstwerken werden volgens haar op 'vrijwel identieke wijze' gestolen.
'Genoeg bewijs'
"Ik leen wel eens spullen uit vanuit mijn garage", verklaarde de verdachte op de sporen op de spanbanden. M. gaf aan als werk aan auto's te sleutelen.
"Het is een vorm van zware georganiseerde misdaad, waar heel veel geld in omgaat"
Al met al concludeert de officier van justitie dat er voldoende bewijs is voor betrokkenheid van M. bij beide kunstroven. Ook benadrukte de officier dat dit soort schilderijen vaak worden 'gegijzeld' voor losgeld of onderpand van grote criminelen.
"Het is een vorm van zware georganiseerde misdaad, waar heel veel geld in omgaat. Een lange straf is hier gepast", aldus de officier.
Vrijspraak
Advocaat van M. noemde het bewijs echter flinterdun. Zo zouden de camerabeelden in het Singer niet overeenkomen met het signalement van Nils M. Uit die beelden blijkt dat de dader linkshandig zou zijn, terwijl M. verklaarde rechtshandig te zijn. Ook is M. twee centimeter langer dan de geschatte lengte die uit de beelden blijkt.
Buiten de dna-match, volgens haar een complex onderzoek, is er volgens de advocaat dus geen concrete aanwijzing dat M. de dader is. Ze pleit dan ook voor vrijlating.
Kunstwerken
De rechtbank liet duidelijk weten de zaak uiterst serieus te nemen. "Het gaat hier om cultureel erfgoed", aldus de rechter. Ook de officier van justitie liet blijken hoe belangrijk kunst voor een land is, door kort de geschiedenis rondom Van Gogh en Hals te benoemen. "De fotograaf van zijn tijd", noemde ze Hals.
Aan het eind van de behandeling van het politierapport bleef er voor de rechter één vraag over richting M.: "Weet u waar de kunstwerken zijn?" Daarop reageerde de verdachte geïrriteerd: "Hoe moet ik dat nou weten? Ik heb niets te maken met die schilderijen, ik heb er geen ene reet mee te maken. Ik zou niet weten wie het gedaan heeft. Ik heb ze in ieder geval niet."
Op 24 september doet de meervoudige kamer definitief uitspraak in deze zaak.
