Een grote catastrofe. Dat is wat de Kortenhoefse boeren Wilko en Hermien Kemp momenteel meemaken. Ze waren het eerste Nederlandse boerenbedrijf waar het blauwtongvirus uitbrak en de laatste weken al flink om zich heen greep. De afgelopen twee weken verloren ze al twintig schapen. "En het allerergste: dit is nog niet eens de piek", vertellen ze. Tot overmaat van ramp zijn er nu ook koeien ziek door blauwtong.
Het is niet voor het eerst dat Wilko en Hermien te maken hebben met het blauwtongvirus. Een kleine vijftien jaar geleden ging het virus ook rond en ook toen hadden ze er last van. "We moesten elke dag met auto en aanhanger schapen wegbrengen", blikken ze terug.
De schrikbeelden van toen zijn nu in alle hevigheid terug. Elke week worden er tonnen met dode schapen opgehaald van boerderij Het Veldhoen van Wilko en Hermien.
Wat is blauwtong?
Blauwtong is een niet-besmettelijke virusziekte bij schapen en andere herkauwers, zoals runderen en geiten. De verspreiding lijkt voornamelijk te gebeuren door knutten, een type mug. Zieke dieren kunnen elkaar niet direct besmetten en de ziekte is niet overdraagbaar naar de mens.
De ziekte ontleent haar naam aan het meest opvallende symptoom, een opgezwollen en blauwgekleurde tong, echter komt deze in de praktijk slechts zelden voor. Symptomen die wél vaak voorkomen zijn hoge koorts, kwijlen, zwelling in de kop inclusief tong en lippen, en pijn en ontstekingen in de hoeven.
Rode neus en snottepieren
Wilko en Hermien ontdekten onlangs dat hun schapen ziek werden. "Een rode neus, snottepieren, traanogen en hoge koorts", somt Hermien de symptomen op. "Het lijkt een beetje op een goede griep. Eigenlijk moet je het daarmee vergelijken, zoals corona."
Ze waren voor zover bekend de eersten die ermee te maken hadden, maar ondertussen zeker niet meer de enigen. Meer Wijdemeerse boeren hebben ondertussen last van het virus, dat zich snel verspreidt. Boer Aad Schoordijk aan de rand van de gemeente weet er alles van en heeft ook besmette dieren. "Ik heb er nu twee binnen die hebben een enorm gezwollen tong, wel zo'n drie centimeter", vertelt hij.
Dat het virus zich zo snel verspreidt, voorspelt weinig goeds voor de rest van het land. Minister Piet Adema van Landbouw waarschuwde afgelopen week al dat het zeer waarschijnlijk is dat rond de winter heel het land te maken heeft met besmettingen.
Tekst gaat door onder de foto.
Nu ook besmette koeien
Niet alleen schapen kunnen ziek worden, ook koeien en andere herkauwers kunnen het krijgen. Boer Aad heeft al enkele besmette koeien. "Je ziet wat rode vlekjes op de neus en ze zijn wat sloom. Maar het meest opvallende is dat melkproductie vermindert", vertelt hij.
Runderen worden er minder ziek van dan schapen, maar produceren wel langer en meer virus in het bloed. Daarom spelen ze een belangrijke rol in de verspreiding van het virus.
"Het is een rottijd. Je kan er niks aan doen, ze moeten uitzieken"
Zorgen over de komende tijd
Met steeds meer zieke dieren hebben Wilko en Hermien zorgen over de komende tijd. "Het is een rottijd, ze moeten uitzieken en we kunnen er weinig aan doen. Antibiotica werkt helaas niet tegen het blauwtongvirus en het vaccin van de vorige uitbraak werkt niet meer, het virus is gemuteerd", vertelt Hermien. Er wordt wel gewerkt aan een nieuw vaccin, maar dat duurt nog wel even. Boeren moeten hopen dat het vee de ziekte overleeft en antistoffen aanmaakt.
Wilko en Hermien houden ook hun hart vast voor het aankomende voorjaar, waar normaal gesproken veel lammetjes door de wei zouden moeten dartelen.
Lammetjes
Maar besmette rammen zijn zes tot zeven weken niet vruchtbaar, terwijl het juist nu het moment is om de ram bij de schapen te laten lopen om de natuur zijn werk te laten doen. Het is dus de vraag hoeveel rammen vruchtbaar zijn en zich voortplanten. Besmette ooien worden wel drachtig, maar hebben een grotere kans op een miskraam of in een later stadium geboorteafwijkingen.
Kortom: het is de grote vraag of er in het voorjaar wel lammetjes worden geboren en hoeveel dan precies.
Tekst gaat door onder de foto.
Teleurstelling
Dat is niet alleen een teleurstelling voor het boerenechtpaar, maar ook veel veel lokale ouderen en kinderen.
Elk voorjaar komen veel ouderen en kinderen om lammetjes te kijken en te knuffelen. "Onwijs dankbaar werk. Het zou echt heel jammer zijn als dat niet door kan gaan", zegt ze. "Ik wil mensen niet teleurstellen, ze komen met zoveel plezier."
