Verborgen achter groene verdedigingswallen en gelegen naast 't Spant ligt het best bewaarde geheim van Bussum: Fort Werk lV. Dit weekend zijn er historische rondleidingen door het verdedigingswerk van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Nanny Blank, die het Fort zes jaar geleden overdroeg aan het naastgelegen theater, vertelt vol vuur over de geschiedenis en alle anekdotes van het ooit vervallen bouwwerk.
Hoewel zij zo'n zes jaar geleden afscheid nam van haar geliefde plek in Bussum blijft Nanny Blank wel betrokken bij 'haar Fort Werk lV.' Ze geeft vol energie rondleidingen om te vertellen over de historie van de vesting en hoe het van de ondergang gered is.
Over het hek
Meer dan twintig jaar geleden heeft Nanny voorkomen dat het Fort verder in verval raakte. Nadat zij om medische redenen niet meer in het onderwijs kon werken, begon zij als onderneemster voor zichzelf. Gedreven door een enorm creatieve geest, zag zij het oude en verlaten Fort als een plek om iets sociaals en creatiefs neer te zetten.
"Ik klom 24 jaar geleden gewoon over het hek", vertelt Nanny, toen zij destijds langs de overwoekerde en vervallen muren en gebouwen in hartje Bussum liep. Zelfs de gemeente was toen niet goed op de hoogte van wat er nou eigenlijk stond.
Met diplomatie, veel 'bravoure' en een hoop energie stapte zij op iedereen af die haar kon helpen bij het restaureren van haar droomplek. "Ik heb het Fort-virus", zegt zij zelf daarover. Nanny wilde er een broedplek van maken en kansarme mensen 'kansen geven'.
Kansen voor kwetsbaren
Nanny heeft in het onderwijs gewerkt met kwetsbare kinderen. Dat zorgen voor het kwetsbare komt terug in haar liefde voor het Fort. Toen zij de restauratie op zich nam, heeft een divers pluimage aan vrijwilligers geholpen. Van jongeren in opleiding tot crimineeltjes die hun leven aan het beteren waren.
Dat zij erg betrokken is en grote liefde koestert voor restauratieproject komt tot uiting in haar verhalen. Nanny lepelt de ene na de andere anekdote op uit de lange geschiedenis van het bastion. Niet alleen vanaf het moment dat zij de restauratie begon, maar ook uit de tijd dat het Fort nog operationeel was.
"Ze konden graven wat ze wilden, maar er kwam maar geen water"
Hoewel operationeel? Drie keer is de staat van paraatheid afgeroepen maar het is nooit tot echte gevechten gekomen. Wel hebben er in 1885 ongeveer 4000 soldaten gelegerd gezeten, die elektriciteit mochten 'uitproberen' voor Bussum. Naarden had het al maar Bussum zat toen nog volledig aan het gas.
Gecreneleerde muur
Inmiddels zijn de wallen en de gecreneleerde muur, een muur met schietgaten, Unesco Werelderfgoed. Dankzij haar inspanningen maar, benadrukt zij, net zo goed die van de hele schare vrijwilligers. En die van een professioneel restauratiebedrijf, nadat het bestuur subsidie had losgepeuterd voor restauratie van de muur met schietgaten.
De status van Werelderfgoed is ook toegekend, omdat het Fort uniek is in Nederland door de droge gracht eromheen. "Ze konden graven wat ze wilden, maar er kwam maar geen water", legt Nanny uit.
Tijdens een wandeling door het bolwerk, dat een oase in Bussum vormt, wijst de fortkenner op alle gebouwen, stukken muur, gangen en gewelven die met behulp van vrijwilligers feilloos in oude staat zijn teruggebracht. Het ziet er uit alsof de Fransen of de Duitsers zo weer aan de grens kunnen staan.
Kennisoverdracht
Nanny heeft ondertussen 'heel veel gegeven en het is wel mooi geweest'. In 2018 deed zij de boel over aan theater 't Spant die al een tijdje op het complex aasde. Het is nog steeds een plek voor allerlei evenementen en de bedoeling is ook om het vaker toegankelijk te maken voor wandelend publiek. Het karakter van sociale broedplaats is er wel afgegaan.
De rondleidingen blijft Nanny geven, zolang zij dat aankan en wil. Wel zou ze de enorme bak een kennis die zij heeft graag een keer overdragen aan iemand anders, die mogelijk het stokje van haar kan overnemen.
