NOORD-HOLLAND - Wie denkt dat mensen met een goedgevulde bankrekening hun woning sneller energiezuiniger maken dan Jan Modaal, heeft het mis. Sterker nog, in de welvarendste gemeenten van de provincie staan naar verhouding de meeste energieslurpende woningen.
Dat blijkt uit cijfers van de Klimaatmonitor van Rijkswaterstaat. NH Nieuws zocht uit of er sprake is van onwil, onmacht of desinteresse.
Als we kijken naar huizen met het laagste energielabel (G), wat betekent dat het om een woning met een zeer hoog energieverbruik gaat en er nauwelijks tot geen energiebesparende maatregelen zijn genomen, is Laren het slechtste jongetje van de klas. 13 procent van de huizen met een geldig energielabel in het Gooise villadorp valt in de laagste categorie, wat neerkomt op 311 woningen (zie diagram hieronder).
De enige andere Noord-Hollandse gemeente waarin meer dan tien procent van de woningen energielabel G heeft, is Bloemendaal (10,7 procent). Op de derde plaats staat Heemstede (8,2 procent).
Kijken we naar het op een na laagste energielabel (F) is Heemstede zelfs koploper. 11,8 procent van de woningen daar is hooguit voorzien van een energiezuinige CV-ketel en vloerisolatie. Op de tweede plaats komt, wederom, Bloemendaal (10,7 procent), en op de derde plaats Laren (9,9 procent).
Energielabels
Wie een woning verhuurt of verkoopt is sinds 2015 verplicht om potentiële huurders of kopers met een definitief energielabel te informeren over de mate waarin de betreffende woning is verduurzaamd (en welke maatregelen er dus nog genomen kunnen worden).
De te verkrijgen labels variëren van G (minst zuinig) tot A++ (zuinigst). Het gemiddelde huis in Nederland heeft energielabel C, wat inhoudt dat er wel enkele energiebesparende maatregelen (vloerisolatie, dakisolatie) zijn genomen, maar dat er nog veel ruimte is voor verbetering (spouwmuurisolatie, HR-glas, warmtepomp, zonnepanelen).
Woningen waar nooit een definitief energielabel voor is aangevraagd, hebben van de overheid een voorlopig energielabel gekregen. Dat label is echter alleen gebaseerd op standaard kenmerken als woningtype, bouwjaar en vierkante meters, en dus niet op eventuele genomen aanvullende energiebesparende maatregelen.
Om aan de doelen van het Klimaatakkoord uit 2019 te voldoen moeten in 2030 1,5 miljoen woningen zijn verduurzaamd, wat betekent dat het energielabel moet worden verbeterd. Het aanvragen van een definitief energielabel is dit jaar veel duurder geworden. Was je vorig jaar nog voor zo'n tien euro klaar, sinds begin van dit jaar betaal je al snel tien keer zoveel.
De Noord-Hollandse gemeenten met het grootste aandeel woningen met de laagste energielabels zijn dus Laren, Bloemendaal en Heemstede. Opvallend is dat diezelfde gemeenten óók relatief weinig woningen hebben met het hoogste energielabel (A t/m A++).
De top 3 van gemeenten met het kleinste aandeel woningen in de zuinigste categorie zijn Huizen (15,1 procent), Zandvoort (17 procent) en Gooise Meren (17 procent), maar Bloemendaal (17,7 procent) en Heemstede (18,3 procent) bezetten de vierde en vijfde plek. Laren komt na Velsen (18,8 procent) met 19,1 procent zeer energiezuinige woningen op de zevende plek.
Een gemeente die vanuit beide perspectieven opvallend goed scoort is Heerhugowaard, waar bijna de helft (49,4 procent) van de woningen energielabel A, A+ of A++ heeft. Aalsmeer (47 procent) en Beemster (45,5 procent) komen op plek twee en drie.
Bovendien heeft in Heerhugowaard minder dan één op de honderd woningen (0,6 procent) het laagste energielabel G. Ook Purmerend (0,7 procent) en Hoorn (1,2 procent) scoren in dat opzicht goed.
Bouwjaar
De vraag rijst waarom uitgerekend in de rijkere gemeenten de woningen zo slecht zijn geïsoleerd, en waarom in een doorsnee-gemeente als Heerhugowaard juist zo goed.
Volgens energie- en isolatiecoach Nico Lommerse uit Bennebroek (gemeente Bloemendaal) heeft dat voornamelijk te maken met het bouwjaar van de woningen." Veel oudere huizen hebben een lage isolatiegraad, in de jaren zeventig kwam de kentering", vertelt hij. "Tot de jaren zeventig werd er helemaal geen dubbel glas gebruikt, in de jaren tachtig kregen de woonvertrekken dubbel glas en in de jaren negentig ook de slaapvertrekken."
"Mensen weten gewoon niet wat ze aan gas en stroom betalen, en mensen die geld overhebben, zijn er niet echt mee bezig"
Als vrijwilliger van de Bloemendaalse stichting De Energieke Burger helpt Lommerse huiseigenaren bij het verduurzamen van hun woningen. Uit ervaring weet hij dat veel van de woningen in zijn regio inmiddels ouder zijn dan vijftig jaar. "In Bennebroek is in de jaren zestig bijvoorbeeld veel gebouwd, Heerhugowaard is een jongere gemeente."
Meer moderne woningen in Heerhugowaard
Als we de cijfers van het Kadaster erbij pakken, lijkt Lommerse zijn aanname te kloppen. Zo is in Bloemendaal 12 procent van de woningen na 2000 gebouwd, terwijl dat in Heerhugowaard meer dan twee keer zoveel (29 procent) is. Van de woningvoorraad in Heerhugowaard is dus een veel groter deel standaard voorzien van isolerend dubbelglas dan van de woningvoorraad in Bloemendaal. Ook in Heemstede en Laren dateert 89 procent van de woningen van voor 2000, en is slechts 11 procent daarna gebouwd.
Toch hoeft een oud huis niet voor altijd slecht geïsoleerd te blijven. Bovendien ligt het voor de hand dat veel inwoners van rijkere villadorpen genoeg geld hebben om hun enkelglas te laten vervangen door dubbel (of zelfs triple) glas, om zo de basis te leggen voor een beter geïsoleerd huis.
Velen kunnen het inderdaad wel betalen, maar komen simpelweg niet op het idee om hun glas te vervangen, stelt Lommerse. "Mensen weten gewoon niet wat ze aan gas en stroom betalen, en mensen die geld overhebben, zijn er niet echt mee bezig."
Advies
Omdat het in Bloemendaal en buurgemeente Heemstede vaak om 'relatief grote' huizen gaat, valt er flink wat te besparen, benadrukt de energiecoach. "Als ik dan bij iemand langskom, worden ze wakker." Als het dak en de vloer nog niet geïsoleerd zijn, raadt hij aan om dat eerst te doen en dan pas aan een warmtepomp te gaan denken. "Anders ben je aan het stoken voor de buitenlucht."
Volgens Lommerse zijn er grofweg drie redenen waarom mensen van het gas af willen. "Omdat het goedkoper is, voor het milieu, en esthetische redenen." In die laatste categorie vallen woningeigenaren die bijvoorbeeld geen leidingen of radiatoren in hun woning willen.
Voor mensen die in oude, romantische huizen wonen, zijn ook zonnepanelen niet altijd een optie, vertelt de energiecoach. "Laatst was ik bij een man met pittoresk huis uit 1882, maar die wilde geen zonnepanelen op z'n dak, omdat z'n huis dan verkracht zou worden door die platen. Daarom heb ik hem aangeraden om zich bij een collectief aan te sluiten."
Download de app
🔔 Blijf op de hoogte van nieuws uit jouw regio, download de gratis NH Nieuws-app via de App Store of de Google Play Store.
