Hilversum heeft zich voor de oorlog in Oekraïne niet alleen actief ingezet in het opvangen van vluchtelingen. De inwoners uit de stad doneerden namelijk ook massaal kleding en spullen. Mede door de kracht van vrijwilligers veranderden bergen met duizenden gedoneerde spullen in een 'kledingwinkel' op de eerste opvanglocatie aan de Heuvellaan.
Aan het begin van de opvang voor Oekraïense vluchtelingen was er nog weinig structuur aan de Heuvellaan. Veel Hilversummers wilden iets doen en kwamen kleding doneren. Dit zorgde voor grote stapels met kleding en spullen in de opvang.
"Iedereen deed maar wat, het was nog een rommeltje. Alles was nog nieuw en het moest ter plekke worden georganiseerd", vertelt Toos van Eijk. Zij is een betrokken vrijwilliger op de opvanglocatie die zich, samen met een paar andere vaste vrijwilligers, vanaf het eerste uur heeft beziggehouden met de inzameling en sortering van de gedoneerde spullen.
Zoektocht naar structuur
Inwoners uit Hilversum brachten allerlei kleding en spullen direct naar de opvanglocatie toe, maar daar was op een gegeven moment niet genoeg capaciteit meer om de spullen op te slaan. Tegelijkertijd zorgde dit ervoor dat er te veel mensen op de opvanglocatie waren, wat niet prettig was voor de vluchtelingen.
"Alles was nog nieuw en het moest ter plekke worden georganiseerd"
"Iedereen kwam maar binnen op de Heuvellaan, met een vraag of met kleding om te doneren. Maar het was te chaotisch en ook niet veilig, omdat iedereen in wezen door het gebouw kon lopen. Vooral voor de Oekraïense mensen die daar net verbleven was dit onprettig", vertelt Toos.
Om dit probleem te verhelpen kwam er bewaking bij de ingang. Ook mochten mensen niet verder dan de ingang komen en moesten zij laten weten waarom ze naar de Heuvellaan zijn gekomen. Het moest altijd de bedoeling blijven dat mensen spullen doneerden en weer weggingen, vertelt Toos.
Hilversummers.nl is samen met de gemeente en vrijwilligers op zoek gegaan naar verschillende oplossingen om de donaties van gedoneerde kleding en spullen beter te structureren. NH Nieuws reconstrueert hoe de route naar deze oplossingen verliep.
Hulpvragen
Allereerst werd er richting gegeven aan het aanbod van de vele donaties. Dit kwam door het stellen van gerichte vragen naar producten die nodig zijn, Hilversummers.nl noemde dit ook wel de hulpvragen. Deze specifieke hulpvragen werden op Hilversummers.nl gelanceerd en daarna weer gedeeld in appgroepen.
"Zo wilde iemand bijvoorbeeld een telefoonoplader hebben, en dat werd dan geregeld. Verder konden er ook spullen worden gebracht naar de Heuvellaan of door ons opgehaald worden met de SpullenBuzz", vertelt Allard Bentvelsen, voorzitter van Hilversummers.nl.
Naast online oproepen stond er een stoepbord bij de ingang van de Heuvellaan met dagelijkse oproepen. "Daar stond dan bijvoorbeeld de vraag naar regenkleding voor kinderen op, of paraplu’s, telefoons en noem maar op. Ik maakte dan een foto van wat er op het bord stond en plaatste dit dan in de appgroep van mijn kerk. En via, via kwam er dan toch nog veel van deze gevraagde spullen binnen", zegt Toos.
Meer opslag en ruimte creëren
Hilversummers.nl is tegelijkertijd op zoek gegaan naar een geschikte plek om de kleding te kunnen brengen en sorteren, buiten de opvanglocatie om. Via de Raad van Kerken kwam het platform bij de KRO-NCRV die twee loodsen achter het M-Gebouw in Hilversum ter beschikking had gesteld. Deze opslagruimtes hebben toen voor veel orde gezorgd in de eerste maanden dat er veel werd gedoneerd.
Verschillende medewerkers die werken in het M-Gebouw hielpen toen mee aan de inzameling en sortering van de donaties. Een voormalige medewerker van de KRO-NCRV werd vanuit de directie benaderd met de vraag om de hulp te coördineren met Hilversummers.nl. "Ik maakte een schema voor mijn collega's die op een bepaald moment in de week vrijwillig wilden meehelpen. Collega’s namen dan de spullen in ontvangst en brachten het naar de loods", vertelt de voormalig medewerker van de omroep.
De tekst gaat door.
Medewerkers van de afdeling faciliteiten en services van het M-Gebouw namen de algemene coördinatie van de opslagruimte op zich. Eén medewerker werd daarbij vanaf de start als verkeersregelaar ingezet, die automobilisten met donaties wegwijs maakte naar de opslagloodsen toe.
Naast de medewerkers van het M-Gebouw en een vaste groep vrijwilligers van Hilversummers.nl was de groep vrijwilligers erg divers. "Er kwamen Oekraïners meehelpen die al in Hilversum woonde, maar ook gepensioneerde mensen. Op een gegeven moment zag ik zelfs een docent van mijn kinderen helpen bij de opslagruimte", vertelt de medewerker van het M-Gebouw.
De SpullenBuzz
Om de druk bij de opslagruimtes af te nemen werd de SpullenBuzz ingezet. Dit was een kleine elektrische bus die door Hilversum reed met de gedoneerde spullen. Hilversummers.nl wilden het makkelijker maken voor de mensen om te doneren, en het aannemen van de spullen beter ordenen.
"Als we naar de mensen toegaan dan weet je wat er wordt aangeleverd. We deden dit ook om de mensen van het M-Gebouw een beetje te ontzorgen van de vele aanvoer aan spullen. Maar uiteindelijk stonden er toch veel mensen bij het Mediagebouw, uit enthousiasme om te helpen", vertelt Allard.
De vrijwilligers sorteerden alles wat er binnenkwam op doelgroep, en op producten waar wel behoefte aan was en geen behoefte aan was. Niet bruikbare spullen werden in een aparte container geplaatst bij de opslagloodsen.
De tekst gaat door.
"Wij zochten de kleding dan uit en keken wat goed en bruikbaar was. Er werd erg veel gedoneerd en mensen waren ontzettend gul. Soms hadden we ook wel eens zakken en bergen met spullen waarvan we dachten: dit kunnen we niet doorgeven. Het liefst heb je alles schoon en gewassen, maar mag je dat zomaar eisen? Ik denk van niet, en eigenlijk ben je al heel blij dat mensen überhaupt doneren", zegt Toos. Soms zaten de opslagloodsen vol met gedoneerde spullen en kwamen er mensen die aanhangers en auto's vol.
Naast donaties van Hilversummers kwamen er ook spullen binnen die gedoneerd waren door winkeliers in Hilversum. "Booking.com heeft bijvoorbeeld zo’n honderdzestig beeldschermen en laptops, gedoneerd. Maar we kregen ook regenjassen van de Hema en een kastenwand van een meubelzaak", vertelt Allard.
Het kleine maakt het grote verschil
Soms gingen de donaties om iets heel kleins, wat een groot verschil maakte voor iemand. "Er was een moeder die niet zomaar kon gaan douchen, omdat zij een kindje heeft die veel zorg nodig heeft en onder toezicht moet blijven. Daar is op een gegeven moment een babyfoon voor geregeld, volgens mij met camera. Hierdoor kon de moeder met een geruster gevoel gaan douchen. Ja dat is dan één artikel, maar het maakt een enorm groot verschil", zegt Allard.
"Eén artikel kan een enorm groot verschil maken voor iemand"
Allard kijkt positief terug op de aanpak van de kleding- en spullendonaties. Het idee van de opslagloodsen was om niet acute spullen daar op te slaan. Noodzakelijke spullen direct naar de Heuvellaan konden worden gebracht. "Door goedheid van de mensen is er veel gedoneerd, maar er is wel specifiek geluisterd naar de hulpvragen. Bijvoorbeeld wanneer er fietsen nodig waren of rugtassen en broodtrommeltjes voor kinderen, dan kwam dit ook binnen."
Inrichting overzichtelijke kledingwinkel
Toen de verwerking van de donaties eenmaal gestructureerd ging, kwam het idee om een overzichtelijke ruimte op de Heuvellaan te creëren, waarbij de bewoners van de opvanglocaties de kleding en spullen op hun gemak konden uitzoeken. "Soms lag er echt een grote berg aan kleding op de tafels en daar gingen mensen maar gewoon uit trekken en dachten ze: 'misschien is dit wel wat voor mij of dat wel.' In de hoop dat ze iets leuks zouden vinden."
Toos zag dat de kleding niet opgehangen werd en ging nadenken over hoe mensen makkelijker dingen konden uitzoeken. Daarom wilde ze een paar stevige kledingrekken aanschaffen. "Maar daar was eigenlijk geen budget voor. Daarom heb ik toen vanuit de kerk gevraagd of zij dit wilden sponsoren, en dat hebben ze gelukkig gedaan", vertelt Toos.
Nu kon de kleding worden opgehangen en konden mensen rustig rondneuzen en meenemen wat zij wilden hebben. Ook werden er pashokjes gemaakt voor de mensen om hun kleding te passen en werd deze ruimte als kledingwinkel beschouwt.
De tekst gaat door.
Een collega-vrijwilliger heeft de werkzaamheden bij de kledingwinkel op zich genomen en Toos ging zich focussen op de ordening van het speelgoed, waar ook veel donaties van binnenkwamen. Ook ontzorgde Toos de moeders van de kinderen. "Soms was er een moeder emotioneel aan de telefoon, het kind liep naar de moeder toe en vroeg waar zij aan het huilen was. Ik haalde de kinderen dan hun moeder vandaan en zei: 'kom we gaan even kleuren.'"
Werk aan de winkel
Per 1 maart 2023 moest de Heuvellaan leeg opgeleverd worden. Al de overgebleven kleding en spullen moesten weer terug de dozen in. Met extra mankracht hebben vrijwilligers toen alle kleding en spullen binnen een korte tijd moeten inpakken.
"We hebben destijds ook gezegd dat er geen spullen meer gebracht konden worden, omdat we geen plek hadden om het op te bergen", zegt Toos. Dit komt omdat er nog volop wordt geklust in de nieuwe opvanglocatie in het oude Philipscomplex. Daar zitten de kleding en spullen van de Heuvellaan nu nog in stapels dozen.
"Maar straks als de nieuwe opvanglocatie klaar is willen we heel graag weer dat mensen doneren, want dan zijn er geheid weer dingen nodig voor de bewoners van de opvanglocatie. En dan kunnen hier hopelijk ook weer een mooie winkel gaan opzetten en een fijne speelruimte creëren voor de kinderen", zegt Toos.
