Hoe Roger Williamson 50 jaar geleden niet uit zijn brandende wrak geholpen kon worden

29 juli 1973 is een inktzwarte dag in de historie van Circuit Zandvoort. De dag waarop tijdens de Formule 1-race Roger Williamson overleed na een crash. En waarvan de vergeefse reddingspogingen van collega-coureur David Purley live op tv te zien waren.

De Grand Prix van Zandvoort is de tweede Formule 1-race van de talentvolle Engelse coureur Roger Williamson. Hij krijgt veel steun van de rijke zakenman Tom Wheatcroft, die voor 1974 grootse plannen met zijn protegé heeft. Maar zover zou het nooit komen. 

In ronde acht krijgt Williamson een klapband en komt in de berm terecht. Zijn auto slaat over de kop en komt brandend tot stilstand tegen de vangrails. David Purley twijfelt geen moment en springt uit zijn auto om zijn collega te redden.

Collega Purley wil Williamson redden

Maar 1973 is geen 2023 waar de veiligheid in de Formule 1 beter dan ooit is. Purley probeert met brandblussers het vuur uit te krijgen. Maar die helpen amper tegen de enorme vlammen. De auto weer rechtop duwen, lukt ook niet. Er zijn wel mensen die willen helpen, maar niemand heeft brandwerende kleding.

Tekst gaat door onder de foto.

Ook de Egmondse fotograaf Cor Mooij staat erbij. "Het gebeurde vlak voor waar ik stond. Ik wilde helpen de auto te duwen, maar werd weggetrokken door een agent omdat de auto zou kunnen exploderen."

De race gaat gewoon verder. De wedstrijdleiding zit een heel stuk verderop en heeft daar geen monitor waarop de beelden te zien zijn. "Er werd met dubbele gele vlaggen gezwaaid. Dan weet je dat je van je gas moet, maar na de rook ging je weer op volle snelheid", vertelt toenmalig Formule 1-coureur en Blaricummer Gijs van Lennep.

Van Lennep had, drie jaar na z'n laatste race, via het geld van een sponsor een zitje kunnen bemachtigen voor de race in Zandvoort. Hij werd zesde, waarmee hij tot zijn tevredenheid zijn eerste punt in het wereldkampioenschap ooit behaalde. "Ik had geen idee wat er aan de hand was. Tussen de rook zag ik een mannetje bij het wrak lopen, dus ik dacht dat de coureur eruit was gekomen. Maar was dus niet zo, dat was David Purley."

De brandweer komt pas later, maar dan is Roger Williamson (25) al dood. En alles is te zien geweest op televisie. Van Lennep hoort het na afloop, waar toevallig ook een tv-camera hem filmt. Hij is even sprakeloos. "Meen je dat nou", zegt hij verschrikt.

World Press Photo door foto's na ongeluk

Cor Mooij is ondertussen naar huis om zijn fotorolletjes te ontwikkelen. Drie in totaal, 108 foto's. Het is de tweede keer dat hij bij een dodelijk ongeluk fotografeert. De eerste was in 1970, toen in Zandvoort Piers Courage een fataal ongeluk kreeg. "In die donkere kamer komt ook het besef wat er is gebeurd. Alle emoties komen naar boven. Ik ben natuurlijk niet zo harteloos dat het mij niks doet."

Wat Mooij nog niet weet is dat zijn foto's historisch zullen worden. In 1974 wint hij er de World Press Photo mee. En tot op de dag van vandaag worden de foto's nog veelvuldig gebruikt. "Het is de rode draad in mijn leven, dat verdwijnt nooit."

Tekst gaat verder onder één van de foto's uit de winnende serie van Cor Mooij.

Hij is trots op zijn prijs. En hij ziet het ook niet als iets wat hij over de rug van een omgekomen coureur heeft verdiend. "Ik ben een fotojournalist. Dan fotografeer je wat er gebeurt, dat is je vak", zegt Mooij resoluut.

Veiligheidsverbeteringen

Zoals vaker na heftige ongelukken in de Formule 1, komt het verder verbeteren van de veiligheid hoog op de agenda. Zeker in de jaren 70 van de vorige eeuw, waarbij veel coureurs het leven lieten, is dat hard nodig.

In Zandvoort worden vlak na het ongeval van Williamson hekken langs de baan gezet, nog voor de vangrails. Daarmee moet de klap na een ongeluk minder hard zijn. En er worden speciale bluswagens ingezet die ook sneller branden kunnen blussen. 

"Die konden in zeven seconden ter plaatse zijn en krachtiger blussen", legt Van Lennep uit. "Als we die toen hadden gehad, was het vuur zo uit geweest. Maar dit ongeluk is absoluut van belang geweest voor het verbeteren van de veiligheid, absoluut."

Morgen gaat deze serie verder over het circuit van Zandvoort en het WK Wielrennen van 1959 of lees hieronder hoe het circuit niet in Zeist, maar in Zandvoort terechtkwam.