De Hollandse Waterlinies zijn instrumenten die ons moeten beschermen. Water werd door middel van een sluis bewust een bepaald gebied ingelaten, als verweer tegen een fysieke vijand. Als door dat water het land onder kwam te staan, kon die vijand niet verder optrekken. Ook nu komt die techniek van het inunderen van pas: het inlaten van water is onderdeel van het waterbeheer in Noord-Holland. De Stenen Beer in Muiden en de Zeesluis van Edam zijn daar essentiële onderdelen van.
Vlak naast het Muiderslot ligt een stenen dijk in het water met een klein torentje erop. Het is de Stenen Beer, die in 1851 gebouwd werd en de scheiding vormt tussen het IJmeer en de 's Gravelandsevaart.
Al lijkt het een massieve dijk; het meer dan 50 meter lange bouwwerk is hol en huisvest machinerie om water van de ene naar de andere kant door te laten. Het maakt inundatie mogelijk; het onder water zetten van land.
Waterkwaliteit
"Deze inlaat is heel belangrijk", zegt Maarten Ouboter, hydroloog bij Waternet. Daar hebben ze het plan om net iets meer water vanuit het IJmeer toe te laten dan nu het geval is. Dat kan de waterkwaliteit verbeteren en daar kunnen gebieden die daar afhankelijk van zijn, zoals Ankeveen, profiteren.
"Het IJsselmeer is onze regenton, die ons tot ver in de zomer van water voorziet," vervolgt Ouboter. Door de grote droogte in 2022 lukte dat niet meer door middel van 'vrij verval' (dat water door natuurlijke stroming de kant op gaat die gewenst is, red.). Toen moest er actief water óver de Stenen Beer gepompt worden, om het achterland niet te droog te laten worden.
Zeesluis Edam
Ook de zeesluis bij Edam maakt deel uit van het inundatiesysteem. Er is geen zee meer om ons tegen te beschermen, maar de route wordt nog steeds gebruikt voor pleziervaart. Toen de Stelling van Amsterdam werd gebouwd, kreeg ook deze sluis uit 1829 daarin een rol: in geval van nood kon hij opengezet worden om de polder de Zeevang vol te laten lopen.
Sinds de bouw van de sluis is er weinig aan veranderd. De grootste aanpassing is dat er een vispassage ingebouwd is, waardoor het voor vissen makkelijker is geworden om zich tussen het IJsselmeer en de Noord-Hollandse wateren bij Edam te bewegen.
Wil je meer weten over dit onderwerp: dat kan op de website Hollandse Waterlinies
Langs de Hollandse Waterlinies bestaat uit 12 afleveringen en is een samenwerking tussen de regionale omroepen NH, RTV Utrecht, Omroep Gelderland en Omroep Brabant.
De serie is mede mogelijk gemaakt door: Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Waterschap Amstel, Gooi en Vecht, Waterschap Rivierenland, Provincie Noord-Holland, Provincie Utrecht, Provincie Gelderland en Provincie Noord-Brabant.
