Amsterdam tegen de rest in metropool? Nieuwe zoektocht naar een 'wij-gevoel'

Voor het eerst in het bestaan van de Metropoolregio Amsterdam, een informeel bestuurdersoverleg tussen 30 gemeenten, kunnen raadsleden uit die gemeenten actiever meebepalen wat er op de MRA-agenda komt te staan. Het zal een monsterklus zijn om de verlanglijstjes uit de zeven deelregio’s vervolgens af te gaan stemmen en daaruit één gezamenlijke agenda te maken voor de komende vier jaar. Het smeden van een 'wij-gevoel' is daarbij een belangrijk doel, aldus de MRA. 

Fundamenteel omdraaien

De voorzitter van de Metropoolregio Amsterdam, Femke Halsema, zei deze zomer dat de dertig gemeenten en twee provincies in de MRA een ‘geschiedenis hebben van onderling wantrouwen’. Dit moet van haar ‘fundamenteel omdraaien’. “Er moet een lust ontstaan om samen tot een oplossing te komen.” Daar hoort een agenda bij die niet van bovenaf wordt opgelegd, is de redenering. Dat leidde bijvoorbeeld in de gemeenteraad van Amsterdam en Hilversum afgelopen week tot debatten waar dat wij-gevoel echter niet van af spatte. 

Van Dantzig merkte tijdens een commissievergadering in Amsterdam op dat de politieke landkaart buiten de stad anders is. “We kijken niet allemaal hetzelfde naar de wereld.” Daarvoor gaf hij ook aan dat de stad ‘enige bescheidenheid’ past in de Metropoolregio Amsterdam. “We hebben de naam al gewonnen, dat betekent niet dat we onze zin moeten doordrukken. We zullen her en der moeten schikken.” Hij is zelf binnen de MRA ook kartrekker van een gezamenlijke MRA-agenda.

'Geesten nog niet rijp'

Maar ondanks die rol, maakte hij ook de opmerking over andere regio's dat er ‘nog mensen zijn die denken dat we alles met de auto moeten doen’, terwijl Amsterdam veel breder kijkt naar oplossing voor mobiliteit. Om vervolgens te zeggen dat hij een aantal zaken niet op het verlanglijstje voor de MRA had gezet ‘omdat de geesten daar nog niet rijp voor zijn.’ Over iets als landbouwtransitie (suggestie van Partij voor de Dieren) zei hij: “Ik denk dat de regio daar nog niet klaar voor is.” Overigens stemde de gemeenteraad er daar toch mee in om dit op te nemen in de propositie.

Hij had het ook over mobiliteit en de opvang voor statushouders en bijvoorbeeld daklozen, waar die geesten nog niet rijp voor zouden zijn. “Maar de strijd gaat door”, gaf hij aan. 

Dat deze opmerkingen tot irritatie buiten de stad kunnen leiden, dat begrijpt Van Dantzig niet. Hij benadrukt desgevraagd dat hij dit niet bedoelde alsof Amsterdam voorloopt op de rest en snapt ook niet dat die conclusie kan worden getrokken. Via zijn woordvoerder laat hij weten dat hij alleen bedoelde dat ‘er nog geen consensus over is’ in de MRA. Hij wilde begrip kweken bij de raadsleden dat niet alle Amsterdamse wensen in de MRA-agenda komen. "Amsterdam werkt samen met de regio, dicteert uiteraard absoluut niets."

Uit de MRA stappen

Nu dit soort debatten in de openbaarheid worden gevoerd, blijkt bijvoorbeeld in Hilversum dat het gewenste ‘wij-gevoel’ niet bepaald floreert. Wethouder Arno Scheepers legde daar afgelopen woensdag uit waarom deelregio Gooi- en Vechtstreek wil pleiten voor verbreding van twee snelwegen in het gebied. En dat er de afgelopen jaren erg weinig aandacht is geweest in de MRA voor de A1 en A27. Wat Amsterdam ook zegt over auto’s, de regio tot aan Almere gaat groeien in inwonertal en verbreding van snelwegen staat hoog op het verlanglijstje in het Gooi en Flevoland. 

Als ‘wisselgeld’ voor de lobby voor deze snelwegen wil de deelregio Gooi en Vechtstreek de natuur rondom Hilversum meer openstellen voor toeristen en bezoekers uit Amsterdam. Zo kan er ook geld vrijkomen voor het beheer van het Goois Natuurreservaat.

Dat leverde vorige week onder raadsleden veel onrust op. Zij spraken over vrees voor bussen vanuit Amsterdam en de ChristenUnie zei dat ‘het die prijs niet waard is.’ Wethouder Scheepers probeerde nog te zeggen dat het in de MRA gaat om geven en nemen. Maar een raadslid van BVNL gaf zelfs aan uit de MRA te willen stappen. “Ik ben bang dat we onze vrijheid verliezen.” 

'We zijn gewoon verschillend'

Iets meer hoop is er ook. Het binnen de MRA zo gewenste ‘kijken door een regionale bril’ zit er wat dat betreft meer in bij VVD-raadslid Daniëlle van der Raad in Lelystad. Zij is met raadsleden en Statenleden in Flevoland hard bezig geweest om zelfs mee te schrijven aan de zogeheten propositie voor deelregio Flevoland. Naar aanleiding van uitspraken zoals die van Van Dantzig in Amsterdam roept zij op om ‘eerder te kijken naar waar we binnen de MRA wel over eens zijn.’ "We zijn in de MRA gewoon verschillend. Flevoland staat voor ruimte, wij kijken anders naar autogebruik." De meningsverschillen over wel of geen IJmeerweg is daar een sprekend voorbeeld van. 

Van der Raad kreeg in maart landelijke aandacht voor haar oproep de kloof tussen Randstad en provincie te dichten. Dat ging in eerste instantie om de kloof tussen ‘Den Haag’ en de rest van het land binnen haar eigen partij. Maar opmerkingen als die van Van Dantzig horen daar ook bij, vindt ze. "Differentiatie tussen stad en platteland heb je nu eenmaal. Houd daar rekening mee. We willen samen iets bereiken en moeten wat mij betreft zoeken naar overeenkomsten."