In 't Gooi zijn er afgelopen jaar bijna 50 meldingen van mensenhandel geweest. Deze meldingen kwamen binnen bij HVO Querido. Mensenhandel is meestal niet zichtbaar en blijft daardoor lastig om aan te pakken. Heleen Driessen, zorgcoördinator Mensenhandel, pleit voor meer bewustzijn. Als je weet waar je op moet letten, zie je de signalen.
In 2023 waren er 49 meldingen van mensenhandel in 't Gooi, onder andere van seksuele uitbuiting. Want hoewel ze niet meer zo genoemd worden, bestaan de 'loverboys' nog wel degelijk: jongens die kwetsbare meisjes de prostitutie in lokken.
Vaak zijn mensen zich niet bewust van wat mensenhandel nou eigenlijk is. De eerste gedachte die opkomt, is dus meestal dat het om seksuele uitbuiting gaat. Maar het is veel breder, want ook de nagelstyliste die veel te lange dagen maakt, niet buiten mag komen en weinig tot geen geld krijgt, valt onder mensenhandel.
Au pair in 't Gooi
En een variant die ook in 't Gooi voorkomt, is de buitenlandse au pair die 'overvraagd' wordt. Hoewel een Nederlands bemiddelingsbureau alle rechten van de au pair en alle plichten van de gastouders zou moeten uitleggen, blijkt in de praktijk dat de rechten soms geschonden worden en de plichten niet altijd nagekomen.
Maar er is ook criminele uitbuiting, daarbij gaat het vaak om jongeren die geronseld worden om drugs op te halen of bijvoorbeeld om hun bankrekening beschikbaar te stellen voor duistere doeleinden. Om deze en andere soorten van uitbuiting te voorkomen, wordt er voorlichting gegeven op middelbare scholen.
"Het mag af en toe best een beetje ongemakkelijk worden als je elkaar ergens op aanspreekt"
Dan heb je ook nog de moderne slavernij. Driessen vertelt dat daarbij zelfs sprake was van iemand die tot huisslaaf gemaakt was. Maar meestal draait deze vorm van uitbuiting om situaties waar arbeidsrechten met voeten getreden worden voor het slachtoffer.
Veel te lange dagen, amper buiten mogen komen, niet of nauwelijks betaald krijgen. De niet goed zichtbare groep arbeidsmigranten is een gevoelige doelgroep voor deze vorm van uitbuiting.
Rechten en Plichten
En dus ook au pairs in 't Gooi blijken soms arbeidsrechtelijk te worden misbruikt. Te veel uren, te weinig geld of vakantie en te veel 'zorgtaken' voor de familie. Het is de wisselwerking tussen gastouders die, naarmate de au pair langer onder hun dak woont, soms de rechten van hun werkende gast 'vergeten' en de inwoner zelf die ook niet altijd even goed op de hoogte is van de plichten van hun werkgever.
Laat staan dat ze weten dat ze ogenblikkelijk aangifte kunnen doen als er sprake is van uitbuiting. De arbeidsinspectie neemt dit soort meldingen ook altijd heel serieus en die kan misschien zelfs langs komen om de boel te controleren.
Meldpunt Mensenhandel
Driessen komt op diverse manieren in actie. Om te beginnen is er een meldpunt waar mensen signalen van mensenhandel kunnen doorgeven. En als die signalen Driessen bereiken dan wordt er bemiddeld, gepraat, instanties ingeschakeld of, in het ergste en uiterste geval, de politie.
De signalen zijn niet altijd even makkelijk te herkennen. Blauwe plekken na mishandeling worden vaak verborgen en uitbuiting van au pairs is niet iets wat onderling besproken wordt. Toch pleit Driessen ervoor om beter op te letten en elkaar aan te spreken op zaken.
Als de au pair veel te lange dagen maakt, dan zou dat iets kunnen zijn wat de buren opvalt bijvoorbeeld. Maar ook als je je nagels wilt laten doen in de salon en de prijs is eigenlijk veel te laag, kan dat een alarmbelletje zijn. Om het direct aan te kaarten bij de betrokkene kan wat lastig zijn, daarom is er het meldpunt.
Onwetendheid
Wel is de zorgcoördinator erg voorzichtig om niet meteen maar overal wantrouwig te worden en ergens iets achter te zoeken. Als de au pair op het schoolplein staat te slapen, kan het ook zijn dat ze de avond daarvoor is uitgegaan. "Maar", zegt ze, "het mag af en toe best een beetje ongemakkelijk worden als je elkaar ergens op aanspreekt".
En ze benadrukt dat het ook kan voorkomen dat er sprake is van oprechte onwetendheid. Daarom wordt er dus eerst het gesprek aangegaan, als er een melding van uitbuiting is gedaan. Of van mensenhandel, want de definitie is dus breed.
