Gooise gemeenten willen minder auto's naar dorpsharten, maar dat blijkt lastig

Hoe houden we ons centrum met de toenemende drukte met de auto toegankelijk, aantrekkelijk en leefbaar? Deze vraag ligt in het Gooi bij de nodige gemeenten op het bord. Hilversum, Gooise Meren, Laren en Blaricum kauwen al enige tijd op een passende oplossing.  

Dit geldt eigenlijk ook voor Eemnes, al is het daar niet de politiek die voor de gemeenschap zoekt naar een antwoord. Hier zijn het vooral de bewoners van de Laarderweg die hardop vragen om deze verkeersader minder aantrekkelijk te maken voor het gemotoriseerd verkeer. In Huizen en Wijdemeren speelt deze kwestie niet. 

Minder auto's dan nu

De meeste gemeenten willen dus minder gemotoriseerd verkeer door en naar het centrum weten te krijgen. Het toverwoord in het Gooi is autoluw, al gebruiken ze in Gooise Meren, Blaricum en Laren liever het woord ‘autoluwer'. “Dus minder auto’s dan nu”, luidt de verduidelijking vanuit Blaricum en Laren.  

Voor de buren van Gooise Meren, waar ze Bussum, de Naarden- en Muiden-Vesting willen aanpakken, is de definitie van autoluw weer net even anders. “Het komt er in grote lijnen op neer dat we het gemotoriseerde verkeer zonder herkomst of bestemming in Naarden-Vesting en Muiden-Vesting willen weren. Tegelijkertijd moeten de beide historische centra goed bereikbaar blijven voor bewoners, ondernemers en leveranciers.”

Doordat er steeds meer sprake is van parkeerdruk en meer auto’s die in en door de centra rijden van de Gooise gemeenten komt de leefbaarheid in deze gebieden steeds meer in het gedrang. De aantrekkelijkheid, een goede luchtkwaliteit en de veiligheid voor voetgangers en fietsers nemen af. Dit is een trend die niet veel langer meer kan doorgaan, vinden de gemeenten. 

Automobilistje pesten

Hoewel het probleem duidelijk is, is de oplossing niet zo eenvoudig. Dat begint al bij het uitgangspunt: het centrum autoluw maken is impopulair. Velen zien het als automobilistje pesten en ondernemers vrezen minder bezoekers, dus verlies aan omzet. Dat zijn zwaarwegende belangen voor de gemeenten.

Daar komt bij dat woord autoluw bij menigeen het verkeerde beeld oproept. “Autoluw is wat anders dan autoloos, maar dat is wel vaak wat mensen horen”, zei wethouder Flip de Groot van Laren begin oktober nog tegen NH. 

Om de trend te kunnen doorbreken is een andere denkwijze en aanpak nodig die leidt tot die moeilijke gedragsverandering. De rol van de auto wordt minder prominent in de plannen van de gemeenten. "De auto staat staat niet meer op de eerste plaats. Kwaliteit van leven voert de boventoon", zoals het uitgangspunt in Gooise Meren is.

Auto op de laatste plaats

In de Hilversumse politiek is 'stomp' inmiddels een ingeburgerd begrip. Dat staat voor stappen, trappen, openbaar vervoer, mobiliteitsdiensten en privéauto. Concreet betekent dat wandelen en fietsen ver boven de auto gaan in de Hilversumse plannen.

Om deze gewenste gedragsverandering te bewerkstelligen, vergt dat van gemeenten onder meer inspanningen en investeringen doen in goede en regionale fietspaden, zorg dragen voor een goed OV-netwerk én ook dat er aanbieders zijn van bijvoorbeeld elektrische steps, scooters en/of fietsen in de openbare ruimte. 

Parkeren aan de rand

In Hilversum gaan al jaren geluiden op om aan de randen van de gemeente parkeerplaatsen te realiseren, zodat bezoekers van het centrum daar hun auto kwijt kunnen om vervolgens met elektrische busjes naar het dorpshart te gaan. Alleen zodra de vraag komt waar die parkeerruimtes dan moeten komen, blijft het al jarenlang stil.

In Laren (en ook in Hilversum) spelen ze bijvoorbeeld met het idee om in de buurt van de A1 en de A27 een zogenaamde hub te realiseren. Dit zijn centrale plekken waar vrachtwagens hun lading kunnen lossen, waarna elektrische wagens het centrum in gaan om de winkels te bevoorraden. Daarmee creëer je emissievrije zones en weer je de vrachtwagens, maar hoe autoluw maak je het dorpshart eigenlijk als je daar vervolgens twaalf busjes naartoe moet sturen? Dat is een dilemma.

Gevoelig thema

Hoe je een autoluw centrum voor elkaar krijgt, is lastig. Echt concrete voorstellen zijn er dan nog steeds niet. De kernboodschap leidt namelijk bij de meeste mensen niet tot applaus. Autoluwe centra is een gevoelig thema. Zorgen voor voldoende draagvlak bij inwoners, winkeliers en bezoekers is dan ook één van de grootste opdrachten van de gemeenten. 

Dat het voorzichtigheid troef is, blijkt duidelijk uit de beantwoording van de gemeenten op vragen van NH. "We doorlopen een uitvoerig proces waarin we inventariseren wat er allemaal mogelijk, wat wenselijk en wat haalbaar is op het vlak van autoluw", reageert de gemeente Hilversum. De buren van Gooise Meren zeggen: "We willen toe naar zo breed mogelijk gedragen oplossingen. Het doel is weliswaar autoluw, maar daarbij wel rekening houdend met zoveel mogelijk belangen."

De opdracht

En in Laren en Blaricum houden ze zowaar een nog grotere slag om de welbekende arm. "De opdracht is om te onderzoeken in hoeverre de centra autoluwer kunnen worden, niet dat ze 'autoluw moeten zijn'", is het antwoord.

Wat ook niet meehelpt, is dat het totaal onduidelijk is wanneer de centra autoluw moeten zijn.  Hilversum en Gooise Meren hebben beleidsplannen met in de titel 2040. Laren en Blaricum zijn bezig met de Verkeersvisie 2035, maar uit uit onze navraag blijken deze jaartallen totaal geen harde deadlines te zijn. 

Begin volgend jaar moeten de Blaricumse en Larense verkeersplannen klaar zijn en dan moet duidelijk zijn wat de doelstellingen zijn hoe het autoverkeer in beide centra moet gaan afnemen. In Hilversum is een lijst aan kansrijke maatregelen bijna af. Nadat deze getoetst zijn op haalbaarheid en verkeerskundig effect komt dit lijstje in het eerste kwartaal van 2025 aan de orde tijdens informatiebijeenkomsten. En in Gooise Meren zijn ze nog druk bezig met de gesprekken met inwoners.