Waarom hoort 't Gooi eigenlijk bij Noord-Holland?

Woon je in het Gooi? Dan komen de namen Graaf Wichman, Gijsbrecht Van Amstel en Godelinde je misschien wel bekend voor. 

Al die straten zijn vernoemd naar personen die een rol hebben gespeeld in de geschiedenis van de regio. En dat heeft weer te maken met de reden waarom het Gooi uiteindelijk bij Noord-Holland is gaan horen. 

Het heeft allemaal zijn oorsprong in de tijd van de Vikingen, vertelt Hilversumse historicus Pieter Hoogenraad. “In 850 was Nederland onderdeel van het Duitse keizerrijk. De gewesten werden bestuurd door graven en bisschoppen. In onze streek waren dat de bisschop van Utrecht en de graven van Holland.” 

Van besturen komt alleen weinig terecht bij de bisschop: hij vlucht omdat hij wordt bedreigd door Vikingen.

Hij gaat naar Deventer, dat dan bij het graafschap Hamaland hoort. Ook het Duitse dorp Elten hoort bij Hamaland, onderaan de kaart. En daar begint het echte verhaal.

Nardinclant

Het Gooi zoals we dat nu kennen, heet dan het Nardinclant. Dat gebied bestaat dan uit het Naarden en de vijf woonplaatsen daaromheen. Om in Deventer te mogen blijven, moet de bisschop gebied afstaan aan de graaf van Hamaland. En dat doet hij: hij schenkt het Nardinclant. 

Hoogenraad vertelt verder: "Graaf Wichman van Hamaland heeft een zoon en twee dochters, genaamd Liutgard en Adela. Zijn zoon moet hem opvolgen, maar hij overlijdt. Met zijn dochter Adela heeft Wichman geen goede band, maar met zijn andere dochter Liutgard wel, hij schenkt haar het jufferensticht (klooster voor vrouwen van adel, red.) van Elten én het Nardinclant."

Heeren van Amstel

En hier komen de Heeren van Amstel aan bod: zij zijn rentmeesters en dus verantwoordelijk voor het ophalen van belastinggeld bij de inwoners van het gebied. Dat moeten ze doen, omdat Elten ver van het Nardinclant af ligt. 

Alleen is dat belastinggeld bedoeld voor het jufferensticht in Elten, en daar zitten de Heeren van Amstel niet op te wachten. “Ze trokken zich niks aan van de dames van Elten en gingen de baas spelen”, vertelt Hoogenraad verder. 

Dat gaat een tijdje zo door totdat abdes Godelinde van Elten (hoofd van het vrouwenklooster, red.) in 1280 besluit het Nardinclant in pacht te geven aan Floris V, de graaf van Holland.

Zo werd het Nardinclant, dat steeds vaker het Gooi werd genoemd, onderdeel van het graafschap Holland ondanks de pogingen van de bisschop van Utrecht om het terug te krijgen. Van dat graafschap Holland, werd het noordelijk deel later de provincie Noord-Holland.